Ο ρόλος της κοινωνικής οικονομίας στην Ευρωπαϊκή Στρατηγική Φροντίδας
Στις 7 Σεπτεμβρίου 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε ένα πακέτο εγγράφων πολιτικής για τη φροντίδα, συμπεριλαμβανομένης της πρώτης Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Φροντίδας και δύο προτάσεων για συστάσεις του Συμβουλίου σχετικά με τη μακροχρόνια φροντίδα και την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα.
Η CECOP χαιρετίζει την υιοθέτηση της Στρατηγικής και των σχετικών πρωτοβουλιών πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως ένα έγκαιρο και άκρως απαραίτητο βήμα για την αντιμετώπιση των πολυάριθμων προκλήσεων στον τομέα της φροντίδας της ΕΕ και την προώθηση της περαιτέρω καινοτομίας.
Το πακέτο πολιτικής της Επιτροπής για τη φροντίδα αντιστοιχεί σε ορισμένες συστάσεις που είχε διατυπώσει προηγουμένως η CECOP (βλ. ειδικότερα την έκθεση Cooperatives Care!):
- Η Επιτροπή αναγνωρίζει τη συμβολή των συνεταιρισμών ως «σημαντικών εταίρων για τις δημόσιες αρχές στην παροχή μακροχρόνιας φροντίδας» και το γεγονός ότι «οι φορείς της κοινωνικής οικονομίας προσδίδουν προστιθέμενη αξία στην παροχή υπηρεσιών φροντίδας υψηλής ποιότητας λόγω του χαρακτήρά της. Επικεντρώνουν στην ποιότητα της φροντίδας, στην επανεπένδυση των κερδών στην κοινωνική αποστολή τους και στην ευημερία των τοπικών κοινοτήτων». Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Φροντίδας επισημαίνει ότι «τα πολιτικά και νομικά πλαίσια θα πρέπει να δημιουργήσουν το κατάλληλο περιβάλλον για την κοινωνική οικονομία ώστε να βελτιστοποιήσει τη συνεισφορά της στις υπηρεσίες φροντίδας».
- Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η κοινωνική φροντίδα είναι μια κοινωνική επένδυση και ζητεί σημαντική αύξηση των δημόσιων επενδύσεων στη φροντίδα. Συνιστά στα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν κριτήρια ποιότητας στις δημόσιες συμβάσεις και επισημαίνει ότι «η συστηματική χρήση των κοινωνικά υπεύθυνων δημοσίων συμβάσεων θα μπορούσε να ενισχύσει τις δυνατότητες της κοινωνικής οικονομίας να συμβάλει σε πρότυπα υψηλής ποιότητας στη φροντίδα και να παρέχει δίκαιες συνθήκες εργασίας». Είναι σημαντικό για τους συνεταιρισμούς ως οργανισμούς που δίνουν προτεραιότητα στην ποιότητα έναντι του κέρδους, στις συνθήκες απασχόλησης και στην παροχή φροντίδας. Οι κοινωνικά υπεύθυνες δημόσιες προμήθειες θα μειώσουν την πίεση στους μισθούς των εργαζομένων στην φροντίδα που επιβάλλεται με κριτήρια φθηνότερης τιμής/κόστους.
- Δίνει προτεραιότητα στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας των φροντιστών , την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανεκπαίδευση των φροντιστών, την ισορροπία των φύλων στον τομέα, καθώς και τη νομιμοποίηση της αδήλωτης εργασίας.
- Λαμβάνει μέτρα για την καλύτερη ευθυγράμμιση της εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Φροντίδας με τη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, τα Ευρωπαϊκά Ταμεία Ανάκαμψης και άλλα δημοσιονομικά εργαλεία και χρηματοδοτικά προγράμματα που διαθέτει η ΕΕ.
- Τέλος, η Επιτροπή αναγνωρίζει επίσης τη σημασία της προσβάσιμης ψηφιακής μετάβασης και της τεχνολογικής καινοτομίας . Ένα παράδειγμα από το δίκτυο της CECOP – CGM, είναι η Ιταλική κοινοπραξία κοινωνικών συνεταιρισμών, που παρέχει υπηρεσίες φροντίδας μέσω ψηφιακών πλατφορμών. Έχει αναφερθεί ως βέλτιστη πρακτική για την αύξηση της πρόσβασης στη μακροχρόνια φροντίδα και περίθαλψη μέσω ψηφιοποίησης.
Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, οι συνεταιρισμοί σε όλη την ΕΕ παρέχουν ποιοτική φροντίδα σε εκατομμύρια λήπτες φροντίδας σε όλα τα στάδια της ζωής τους και ανταποκρίνονται σε ορισμένες προτεραιότητες που αναφέρονται στο πακέτο φροντίδας της Επιτροπής.
Ο Giuseppe Guerini, Πρόεδρος της CECOP, τονίζει ότι «Σε πολλές περιπτώσεις, οι συνεταιρισμοί δημιούργησαν υπηρεσίες όπου δεν υπήρχαν, έκαναν επενδύσεις και προώθησαν την κοινωνική αλληλεγγύη, σε μια εποχή που κανείς δεν μιλούσε για επενδύσεις κοινωνικού αντίκτυπου. Δημιούργησαν ένα νέο μοντέλο επιχειρήσεων (κοινωνικούς συνεταιρισμούς) και εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας. Γι’ αυτό πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό στην εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Φροντίδας να αναγνωριστεί ο βασικός ρόλος των οργανισμών κοινωνικής οικονομίας και πρωτίστως των κοινωνικών και υγειονομικών συνεταιρισμών».
Οι λέξεις-κλειδιά της Στρατηγικής Φροντίδας είναι διαθεσιμότητα, προσβασιμότητα, προσιτή τιμή, επάρκεια και ποιότητα και το συνεταιριστικό μοντέλο τα περιλαμβάνει όλα, από το σχεδιασμό έως την παροχή φροντίδας, χάρη στην πολυμετοχική φύση του που περιλαμβάνει όλους τους εμπλεκόμενους παράγοντες: νοσηλευτές, λήπτες, κοινότητες και δημόσιες αρχές. Για να εξασφαλιστεί πραγματικά η διαθεσιμότητα, η προσβασιμότητα, η οικονομική προσιτότητα, η επάρκεια και η ποιότητα της φροντίδας, ορισμένα πρόσθετα βήματα που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη είναι:
- δίνοντας προτεραιότητα σε μακροπρόθεσμες επενδύσεις και βιώσιμη χρηματοδότηση για παρόχους φροντίδας που σέβονται το συνεταιριστικό μοντέλο και διασφάλιση ότι οι συνεταιρισμοί είναι επιλέξιμοι για κάθε σχετική κοινοτική και εθνική χρηματοδότηση
- ευνοϊκότερους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις και υψηλότερο όριο de minimis για τον τομέα της περίθαλψης
- μια αποτελεσματική στροφή προς ένα πιο ολοκληρωμένο μοντέλο σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, που βασίζεται σε κοινή ανάλυση των αναγκών της κοινότητας και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό υπηρεσιών από τους παρόχους φροντίδας και περίθαλψης, τις αρχές και άλλους ενδιαφερόμενους
- Τα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ για την ψηφιακή, τεχνολογική και κοινωνική καινοτομία στον τομέα της περίθαλψης είναι απαραίτητα, αλλά θα πρέπει να αυξηθεί η προσοχή της πολιτικής στον τομέα αυτό, ιδίως από την πλευρά των κρατών μελών
- ενίσχυση των επενδύσεων σε υποδομές φροντίδας
- προώθηση μεταξύ των κρατών μελών και υποστήριξη του μοντέλου φροντίδας που βασίζεται στην κοινότητα
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνιστά στα κράτη μέλη να δημιουργήσουν Σχέδια Δράσης για την εφαρμογή του πακέτου φροντίδας σε εθνικό επίπεδο. Η φροντίδα παραμένει κυρίως εθνική αρμοδιότητα, ωστόσο, η ΕΕ πρέπει να εντείνει τις προσπάθειες για τη βελτίωση του συντονισμού, την αξιοποίηση κοινών πόρων και την υποστήριξη των κρατών μελών στην αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα της περίθαλψης.
Η CECOP προσβλέπει στην ταχεία έγκριση των δύο συστάσεων στο Συμβούλιο (αναμένεται μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους). Αναμένουμε να συμμετάσχουμε σε περαιτέρω διάλογο με την Επιτροπή και τα μέλη μας στα κράτη μέλη σχετικά με την εφαρμογή του πακέτου στρατηγικής φροντίδας και δεσμευόμαστε να ανταλλάσσουμε εμπειρογνωμοσύνη από το δίκτυό μας.
Επιπλέον πληροφορίες:
Το 2022, η CECOP διεξάγει την εκστρατεία «Συνεταιρισμοί Φροντίδας!», υπογραμμίζοντας τη σημαντική συμβολή των συνεταιρισμών φροντίδας σε ολόκληρη την ΕΕ. Μάθετε περισσότερα για την εκστρατεία, συμπεριλαμβανομένου του συνεδρίου για τους συνεταιρισμούς και την καινοτομία στις 15 Νοεμβρίου (Βρυξέλλες) εδώ .
————————————————————————————————————————————————————————————————————————-
Ρecognition of cooperatives in the European Care Strategy package
CECOP welcomes – now time for a strong action on implementation
On September 7, 2022, European Commission published a package of policy documents on care, including the first ever European Care Strategy and two proposals for Council recommendations on long-term care and early childhood education and care.
CECOP welcomes the adoption of the Strategy and the related policy initiatives by the European Commission, as a timely and highly necessary step to address the numerous challenges in the EU care sector and to promote further innovation.
We are happy that the Commission’s policy package on care corresponds to a number of recommendations previously formulated by CECOP (see in particular our Cooperatives Care! report):
- The Commission acknowledges the contribution of cooperatives as “important partners for public authorities in the provision of long-term care” and the fact that “social economy actors bring an added-value to the provision of high-quality care services due to their person-centred approach and the reinvestment of profits into their mission and local communities.” Moreover, the European Care Strategy makes an important point that “policy and legal frameworks should create the right environment for the social economy to optimise its contribution to care services.”
- The Commission recognizes that care is a social investment and calls for a significant increase in public investment in care. It recommends the Member States to include quality criteria in public procurement and points out that “the systematic use of socially responsible public procurement could boost the potential of social economy to contribute to high-quality standards in care and to provide fair working conditions”, which is important for cooperatives as organizations that prioritize quality over profit in employment conditions and care provision. More socially responsible public procurements will decrease the pressure on care workers’ wages imposed by cheapest price criteria.
- It prioritizes improvement of carers’ working conditions, upskilling and reskilling of carers, gender balance in the sector, as well as regularization of undeclared work.
- It takes steps to better align the implementation of the European Care Strategy with the European Semester process, the European recovery funds, and other fiscal tools and financial programmes at the EU’s disposal.
- Finally, the Commission also recognizes the importance of accessible digital transition and technological innovation. An example from CECOP’s network – CGM, the main Italian consortium of social cooperatives, which provides care services via digital platforms – has been mentioned as a best practice of increasing access to long-term care via digitalization.
Over the last four decades, cooperatives across the EU have been providing quality care to millions of care recipients at all stages of life and addressing a number of priorities mentioned in the Commission’s care package.
Giuseppe Guerini, CECOP President, stresses that “In many cases, cooperatives have created services where there were none, made investments and promoted social solidarity, at a time when no one was talking about social impact investments. They have created a new model of enterprises (social cooperatives) and hundreds of thousands of jobs. This is why we believe it is important that in the implementation of the European Care Strategy the key role of social economy organizations and first of all social and health cooperatives is recognized.”
The keywords of the care strategy are availability, accessibility, affordability, adequacy and quality, and the cooperative model encompasses all of them, from design to the provision of care, thanks to its multistakeholder nature involving all the concerned actors: care workers, recipients, community and public authorities. To truly ensure availability, accessibility, affordability, adequacy and quality of care, some additional steps which should be taken into account by the European Commission and the Member States are:
- prioritizing long-term investment and sustainable funding for care providers that respects the cooperative model and ensuring that cooperatives are eligible for all relevant EU and national funding
- more favourable state aid rules and a higher de minimis threshold for the care sector
- an effective shift towards a more integrated public-private partnership model, based on a joint analysis of community needs and long-term planning of services by care providers, authorities and other stakeholders
- EU financial instruments for digital, technological and social innovation in the care sector are essential but policy attention to that field should be increased, in particular on the side of the Member States
- stepping up investments in care infrastructure
- promoting and supporting community-based care model among the Member Sates
The European Commission recommends to the Member States to create action plans for implementing the care package on the national level. Care remains mostly national competence, however, the EU has to intensify efforts to improve coordination, harness joint resources and support the Member States in addressing the challenges in the care sector.
CECOP is looking forward to a prompt endorsement of the two recommendations in the Council (expected by the end of this year). We expect to engage in further dialogue with the Commission and our members in the Member States on implementation of the care strategy package, and are committed to sharing expertise from our network.
Additional information:
In 2022, CECOP is running the campaign “Cooperatives Care!”, highlighting the important contribution of care cooperatives across the EU. Find more about the campaign, including our conference on cooperatives and innovation on 15 November (Brussels) here.
Image source: European Commission