του Νίκου Χρυσόγελου
Οι καθοριστικές κρίσεις της εποχής μας είναι η μαζική εξαφάνιση ειδών (mass extinction) και η υπερθέρμανση του πλανήτη, με τεράστιες συνέπειες τόσο για την ανθρώπινη ευημερία όσο και για την υγεία. Οι δύο κρίσεις εξελίσσονται με πολύ μεγάλη ταχύτητα και δεν φαίνεται πλέον να έχουμε μπροστά μας επαρκή χρόνο για να αντιμετωπίσουμε τόσο την απώλεια βιοποικιλότητας όσο και την κλιματική κρίση, η οποία εξελίσσεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Δεν είναι τυχαίο που πάνω από 1000 περιφέρειες, πόλεις και χώρες έχουν κηρύξει κατάσταση ανάγκης λόγω κλιματικής κρίσης (climate emegercy).
Έχουμε μπροστά μας λιγότερο από 19 χρόνια για να πετύχουμε κάτι που υπό κανονικές συνθήκες θα μας έπαιρνε δεκαετίες. Πρέπει να κάνουμε πολύ περισσότερα για την προστασία και την αποκατάσταση των φυσικών οικοτόπων αλλά και την προστασία του κλίματος και πρέπει να το κάνουμε τώρα, όχι να αναφερόμαστε μόνο στο 2030, στο 2040 ή στο 2050. Όμως, με τη μέση θερμοκρασία του πλανήτη να έχει ανέβει ήδη κατά 1-1,4 βαθμούς Κελσίου, πρέπει ΑΠΟ ΣΗΜΕΡΑ μέχρι το 2030 να έχουμε απαλλαγεί από τα ορυκτά καύσιμα που χρησιμοποιούμε για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας – κατά τουλάχιστον 80%– και ΑΠΟ ΣΗΜΕΡΑ μέχρι το 2040 να έχουμε απαλλαγεί πλήρως από τα ορυκτά καύσιμα σε κάθε δραστηριότητα που απαιτεί κατανάλωση ενέργειας (κτίρια, μεταφορές, παραγωγή προϊόντων, συνολικά στην οικονομία). Αυτό δεν θα εμποδίσει την άνοδο της μέσης θερμοκρασίας – είναι πλέον πολύ αργά για κάτι τέτοιο – αλλά θα μπορέσει να συγκρατήσει το μέγεθος της κλιματικής κρίσης περιορίζοντας την άνοδο της θερμοκρασίας στους 1,5 έως 2 βαθμούς Κελσίου. Δυστυχώς με τον σημερινό ρυθμό αντίδρασής μας η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας θα φτάσει τους +2,5 έως 6 βαθμούς Κελσίου, κάτι που θα σημάνει και το τέλος του πολιτισμού, όχι μόνο της οικονομίας.
Όσο καθυστερούμε να λάβουμε αποτελεσματικά μέτρα, υπάρχει ο κίνδυνος η αλληλεπίδραση των δύο κρίσεων να δημιουργήσει ένα φαινόμενο ντόμινο και να φτάσουμε σε μη αναστρέψιμα σημεία ανατροπής: η κλιματική κρίση επιταχύνει την απώλεια βιοποικιλότητας και το βάθεμα της οικολογικής κρίσης και η επιτάχυνση της απώλειας βιοποικιλότητας αυξάνει τις εκπομπές αερίων που αλλάζουν το κλίμα και να ενισχύει την υπερθέρμανση του πλανήτη. H εξαφάνιση των δασών στον Αμαζόνιο ή οι άγριες πυρκαγιές ακόμα και σε χώρες με δάση που δεν καίγονταν, η μείωση πληθυσμών διαφόρων ειδών στη θάλασσα όμως οι φάλαινες ή η καταστροφή των κοραλλιογενών υφάλων ή της Ποσειδωνίας (θαλάσσια λιβάδια) έχουν επιπτώσεις όχι μόνο στη βιοποικιλότητα αλλά και στην εξέλιξη της κλιματικής κρίσης.
Όμως, βλέποντας την φωτεινή πλευρά του θέματος, έχουμε μια μοναδική ευκαιρία για συνέργειες ώστε να αντιμετωπίσουμε ταυτοχρόνως και την οικολογική κρίση και την κλιματική κρίση. Η αποκατάσταση του οικοσυστήματος είναι μια χρυσή ευκαιρία για την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας, την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και τη βελτίωση της ανθρώπινης υγείας, σύμφωνα με μια σημαντική έκθεση του ΟΗΕ. Και από την άλλη, η προστασία του κλίματος πρέπει να γίνει με εκείνες τις στρατηγικές και με εκείνη τα μέτρα που θα συμβάλλουν ταυτοχρόνως στην ανάκαμψη της βιοποικιλότητας και στην αντιμετώπιση της οικολογικής κρίσης.
Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μια νέα στρατηγική αποκατάστασης της βιοποικιλότητας πρέπει να είναι αρκετά φιλόδοξη για να δημιουργήσει αυτές τις συνέργειες, υποστηρίζει το Ευρωπαϊκό Γραφείου Περιβάλλοντος (EEB). Διαβάστε πιο κάτω το άρθρο στα αγγλικά. Η αποκατάσταση βασικών οικοσυστημάτων και η αντιστροφή της τάσης μείωσης των ειδών μπορεί να είναι μια λύση που παρέχει πολλαπλά οφέλη για τη βιοποικιλότητα, τον μετριασμό της κλιματικής κρίσης, την προσαρμογή σε νέα κλιματικά δεδομένα αλλά και την ανθρώπινη υγεία και την βιώσιμη ευημερία.
Δεκαετία για την αποκατάσταση της φύσης
Πρόσφατα τα Ηνωμένα Έθνη ξεκίνησαν την Δεκαετία των Ηνωμένων Εθνών για την αποκατάσταση του οικοσυστήματος. Η παγκόσμια κοινότητα, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, δεν κατάφερε να επιτύχει τον παγκόσμιο στόχο του 2020 για την αποκατάσταση του 15% των υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων. Ο ΟΗΕ επιδιώκει τώρα να εντείνει την διεθνή δράση για την «αναβίωση των οικοσυστημάτων σε όλο τον κόσμο, προς όφελος των ανθρώπων και της φύσης» .Η δεκαετία δράσης θα διαρκέσει έως το 2030, συμπίπτοντας με το χρονικό πλαίσιο που οι επιστήμονες έχουν αναγνωρίσει ως την τελευταία ευκαιρία για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης καθώς και με την προθεσμία για τους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης.
Συνέργειες λύσεων και για τις δύο κρίσεις τώρα
Μια κοινή έκθεση της Διακυβερνητικής Πλατφόρμας Επιστήμης-Πολιτικής για τη Βιοποικιλότητα και τις Υπηρεσίες Οικοσυστήματος (IPBES) και του Διακυβερνητικού Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) – ουσιαστικά μια κοινή έκθεση από τους κορυφαίους επιστήμονες της βιοποικιλότητας και του κλίματος στον κόσμο – που δημοσιεύθηκε στις 10 Ιουνίου επιβεβαιώνει τη σημασία της συνέργειας λύσεων τόσο για τη βιοποικιλότητα όσο και την κλιματική κρίση.
Η έκθεση διαπιστώνει ότι ενώ «οι προσεγγίσεις διατήρησης της βιοποικιλότητας, όπως οι προστατευόμενες περιοχές, ήταν απαραίτητες για τις επιτυχίες μέχρι σήμερα, δεν είναι πλέον επαρκείς για να αναχαιτίσουν την απώλεια της βιοποικιλότητας σε παγκόσμια κλίμακα». Ως αποτέλεσμα, η αντιστροφή της απώλειας και της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας στη ξηρά και στη θάλασσα «είναι ύψιστης σημασίας» για τη βιοποικιλότητα, τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή.
Επιπλέον, η έκθεση παρατηρεί ότι η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων είναι μεταξύ των φθηνότερων και πιο γρήγορα εφαρμοζόμενων μέτρων που ακολουθούν λύσεις που βασίζονται στη φύση τόσο για την άμβλυνση της κλιματικής κρίσης όσο και για την προσαρμογή των κοινωνιών στα νέα κλιματικά δεδομένα. Επισημαίνει, παράλληλα τις πολλαπλές “υπηρεσίες οικοσυστήματος” που μπορεί να προσφέρει στους ανθρώπους, όπως η επικονίαση, η ρύθμιση των πλημμυρών και η βελτίωση της ποιότητας του νερού.
Ευρωπαϊκή στρατηγική για τη βιοποικιλότητα 2030
Μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη είναι η έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη βιοποικιλότητα, σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα προς το 2030. Ακολουθώντας μια νέα προσέγγιση, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν νομικά δεσμευτικούς στόχους αποκατάστασης της βιοποικιλότητας για το 30% του εδάφους της ΕΕ στην ξηρά και τη θάλασσα μέχρι το 2030. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει ένα νόμο αποκατάστασης της βιοποικιλότητας έως το τέλος του 2021. Αυτή η νέα νομοθεσία θα δώσει την ευκαιρία να συνδυαστεί η δράση που προστατεύει τη βιοποικιλότητα με αυτήν που αντιμετωπίζει την κλιματική κρίση.
Μια τέτοια δεσμευτική νομοθεσία έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού, τις πολιτικές και τα μέτρα για τη βιοποικιλότητα και το κλίμα,. Προϋπόθεση είναι όμως να επιτευχθούν οι στόχοι τους οποίους θέτει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μέσω μιας μεγάλης κλίμακας αποκατάσταση των χερσαίων, θαλάσσιων και ποτάμιων οικοσυστημάτων της ΕΕ. Στόχος δηλαδή είναι να πετύχουμε υψηλούς στόχους, αντί οι προσπάθειες να επικεντρώνονται σε μικρές, στοιχειώδεις βελτιώσεις, που δεν επαρκούν πλέον. Στην πραγματικότητα πρέπει να περάσουμε από τα ωραία λόγια και τις όχι φιλόδοξες προσπάθειες σε νέες υποχρεώσεις (δεσμευτικές) και παρεμβάσεις που θα επαναφέρουν τη φύση σε καλή κατάσταση, και προφανώς υπερβαίνει τους ισχύοντες στόχους της ΕΕ για τη φύση.
Οι προκλήσεις είναι μεγάλες για μια νομοθεσία που αντιμετωπίζει ταυτόχρονα τις δύο πιο καθοριστικές για τον πολιτισμό μας και τον πλανήτη κρίσεις της εποχής μας Εξάλλου μέσα στο 2021 θα πραγματοποιηθούν δύο σημαντικές Διασκέψεις, η 16η Διάσκεψη των Μερών (COP 16) για το Κλίμα καθώς και η 15η Διάσκεψη των Μερών (COP 15) της Σύμβασης για τη Βιολογική Ποικιλότητα (CBD). Η ΕΕ φιλοδοξεί να παίξει ηγετικό ρόλο και στις δύο στρατηγικές, αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να αποδείξει ότι επιδιώκει και επιτυχγάνει φιλόδοξους στόχους με βάση τα επιστημονικά δεδομένα .
Φωτο εξωφύλλου by Anne Nygård on Unsplash
————————————————————————————————————————————————————————————————————————-
Biodiversity and climate protection
by Laura Hildt
published here at THE NEWS CHANNEL OF THE EUROPEAN ENVIRONMENTAL BUREAU
Ecosystem restoration is a golden opportunity to repair biodiversity, combat climate change and improve human health, a major UN report finds. This means that the Commission’s proposal for a new restoration law must be ambitious enough to create these synergies, argues the EEB’s Laura Hildt.
The defining crises of our time are mass extinction and global warming, both with immense consequences for human wellbeing and health. With the speed at which the situation is developing, the time to address the biodiversity and climate emergencies is very limited.
The inherent interlinkage of the two crises can create domino effects and lead to irreversible tipping points. But, on the bright side, it also offers opportunities for synergies – or put differently, opportunities to kill two birds with one stone, or rather to feed two birds with one scone.
The restoration of key ecosystems can be such a synergistic, win-win solution that provides multiple benefits for biodiversity, climate mitigation, adaptation, human health and wellbeing.
Little wonder, then, that restoration is receiving greater public attention, with three loud and clear calls for strong restorative action this month alone. These global, scientific and EU-level calls must now be translated into an ambitious restoration law at EU level.
Decade to repair nature
Earlier this month, the United Nations launched the UN Decade for Ecosystem Restoration on World Environment Day, on 5 June. After the global community, including the EU, failed to meet the 2020 global target to restore 15% of degraded ecosystems, the UN now seeks to accelerate action for the “revival of ecosystems all around the world, for the benefit of people and nature”.
The decade will run up to 2030, coinciding with the timeframe that scientists have identified as the last chance to tackle the climate crisis as well as with the deadline for the Sustainable Development Goals. At the launch of the decade, Angela Merkel reiterated the importance of rapid action: “We have to do much more to protect and restore natural habitats and we have to do it now, not some time in the future.”
These noble words must now be translated into binding legal commitments and concrete action on the ground at both the global and EU level.
Synergistic solutions now
A joint report by the Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services (IPBES) and the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) – essentially a joint report by the world’s top biodiversity and climate scientists – released on 10 June confirms the importance of synergistic solutions to the biodiversity and climate crisis. It states that while “biodiversity conservation approaches, such as protected areas, have been essential for successes to date… [they] have been insufficient to stem the loss of biodiversity at a global scale.”
As a result, reversing the loss and degradation of carbon- and biodiversity-rich ecosystems on land and sea “is of the highest importance” to biodiversity, climate mitigation and adaptation. In addition, the report observes that “[r]estoration is among the cheapest and [most] rapidly implemented nature-based climate mitigation measures”, while also pointing to the multiple ecosystem services it can provide to people, including pollination, regulating floods and enhancing water quality.
Opportunities for European leadership
The third significant development this month took place in Europe. In the European Parliament’s biodiversity report, its position on the EU’s Biodiversity Strategy for 2030, MEPs called for legally binding restoration targets to restore 30% of the EU’s territory on land and sea.
This relates to the commitment in the Biodiversity Strategy that the European Commission will propose a restoration law by the end of the year. This new legislation provides the opportunity to combine action that protects biodiversity and combats the climate crisis.
This law has the potential to be a game changer for biodiversity and climate, but only if the targets demanded by the Parliament are met through large-scale restoration of the EU’s land, seas and rivers, bringing back high-quality nature, instead of focusing on small incremental improvements – and only if the new obligations are over and above the EU’s existing nature laws.
It is not every day that an opportunity to draft legislation that tackles simultaneously the defining crises of our time arises. The importance of getting this law right cannot not be overstated. At the global level, the EU aspires to take a leadership role at the 15th Conference of the Parties (COP 15) of the Convention of Biological Diversity (CBD) (still planned for) later this year. However, to be a credible leader, the EU needs to increase significantly its ambition and effort at home. A strong (draft) restoration law would help to provide the EU with credibility and would demonstrate that Europe has listened to and heeded the science.
_____
* Laura Hildt is the EEB’s Associate Policy Officer for Biodiversity and EU Affairs.για
Αφήστε μια απάντηση