Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος: Αναγκαία η προσαρμογή χωρών και πόλεων στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής

Έκθεση που δημοσιοποιήθηκε στις 12 Oκτ 2020 

Παρά την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και την ανάγκη προσαρμογής, πολλές από τις πόλεις και κωμοπόλεις της Ευρώπης αγωνίζονται να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις των κυμάτων καύσωνα, των σοβαρών ξηρασιών και των καταστροφικών πλημμυρών. Δύο εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος – European Environment Agency (ΕΟΠ) που δημοσιεύθηκαν στις 12/10/2020 τονίζουν την επείγουσα ανάγκη για δράση για τη βελτίωση της προσαρμογής και της ανθεκτικότητας σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.

Η αντιμετώπιση της κλιματικής προσαρμογής στις πόλεις είναι ολοένα και πιο επείγουσα, καθώς σχεδόν το 75% των Ευρωπαίων ζουν σε αστικές περιοχές. Αυτός ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια. Επιπλέον, ο τρόπος που σχεδιάζουμε και κατασκευάζουμε τις πόλεις μας παραμένει μη βιώσιμος, σύμφωνα με την έκθεση του ΕΟΠ ‘Urban adaptation in Europe: how cities and towns respond to climate changePUBLICATIONUrban adaptation in Europe‘. Συγκεκριμένα, η συνεχόμενη κατασκευή σε περιοχές πλημμύρας, η αυξημένη κάλυψη των επιφανειών του εδάφους από σκυρόδεμα ή άσφαλτο, η μικρή ποσότητα χώρων πρασίνου και η κατάρρευση αστικών περιοχών σε περιοχές με πυρκαγιές και κατολισθήσεις καθιστούν τις πόλεις και τις κωμοπόλεις πολύ πιο ευάλωτες.

Η έκθεση παρουσιάζει την πιο πρόσφατη κατάσταση σχετικά με τον ευρωπαϊκό σχεδιασμό προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και τις προσπάθειες δράσης σε τοπικό επίπεδο. Ενώ πολλές τοπικές αρχές έχουν συνειδητοποιήσει τη σημασία της ανθεκτικότητας στην αλλαγή του κλίματος, η πρόοδος στον σχεδιασμό προσαρμογής παραμένει αργή. Η εφαρμογή μέτρων προσαρμογής και η παρακολούθηση της επιτυχίας αυτών των δράσεων είναι ακόμη πιο αργή. Η έκθεση αναφέρει ότι τα μέτρα που εφαρμόζονται επί του παρόντος επικεντρώνονται κυρίως στην ανάπτυξη γνώσεων, στην ευαισθητοποίηση ή στην ανάπτυξη πολιτικών. Οι λύσεις φυσικής προσαρμογής – όπως η ανάπτυξη περισσότερων χώρων πρασίνου για τη μείωση των επιπτώσεων των θερμικών κυμάτων ή η ρύθμιση των συστημάτων αποχέτευσης για την αντιμετώπιση των πλημμυρών – δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί εξίσου σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Η προσαρμογή των πόλεων είναι επίσης απαραίτητη από οικονομική άποψη. Οι αστικές περιοχές είναι βασικοί οικονομικοί κόμβοι για τη βιομηχανία και τις υπηρεσίες. Απαιτείται συντονισμένη δράση σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης – από την ΕΕ έως το εθνικό έως το τοπικό – για την υποστήριξη της αστικής προσαρμογής μέσω της βελτιωμένης πρόσβασης στη γνώση και τη χρηματοδότηση, την πολιτική δέσμευση, την συμμετοχή της κοινότητας και την ενσωμάτωση της προσαρμογής σε όλους τους τομείς πολιτικής

Μια άλλη έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος με τίτλο ‘Monitoring and evaluation of national adaptation policies throughout the policy cycle PUBLICATIONMonitoring and evaluation of national adaptation policies throughout the policy cycle,’ που επίσης δημοσιοποιήθηκε πρόσφατα, υπογραμμίζει τη σημασία της παρακολούθησης, της υποβολής εκθέσεων και της αξιολόγησης, ενώ συγκεντρώνει και τα διδάγματα που αντλήθηκαν σχετικά με τον τρόπο βελτίωσης των εθνικών στρατηγικών και σχεδίων προσαρμογής στο μέλλον. Η έκθεση παρουσιάζει, επίσης, παραδείγματα για το πώς οι δείκτες μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην παρακολούθηση της προόδου της εφαρμογής και στην κατανόηση της αποτελεσματικότητας διαφορετικών προσεγγίσεων και μέτρων. Εκτός από τους τοπικούς και εθνικούς δείκτες, οι πρόσθετοι δείκτες σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορούν να βελτιώσουν την εικόνα προσαρμογής σε ολόκληρη την ΕΕ.

Άλλα βασικά ευρήματα

• Οι πιο έντονες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις ευρωπαϊκές πόλεις είναι πιθανό να προκαλούνται από ακραίες καιρικά φαινόμενα, όπως κύματα καύσωνα, ισχυρές βροχοπτώσεις, πλημμύρες και ξηρασίες, ενώ και άλλοι κίνδυνοι – συμπεριλαμβανομένων των πυρκαγιών και των ασθενειών που προκαλούνται από φορείς – αυξάνονται επίσης.
• Ο αριθμός των πόλεων και των κωμοπόλεων που έχουν δεσμευτεί να δράσουν για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή έχει αυξηθεί σημαντικά στην Ευρώπη, και υποστηρίζεται από την έμφαση στην αστική προσαρμογή που περιλαμβάνεται στις εθνικές στρατηγικές προσαρμογής, στην πολιτική της ΕΕ και στα βασικά διεθνή πλαίσια.
• Οι έγκαιρες προειδοποιήσεις, η ευαισθητοποίηση και οι λύσεις που βασίζονται στη φύση εμφανίζονται ως αποτελεσματικές και οικονομικά αποδοτικές δράσεις προσαρμογής. Ωστόσο, η επιτυχία των μέτρων προσαρμογής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πλαίσιο και ο περιορισμένος όγκος γνώσεων σχετικά με την επιτυχία διαφόρων μέτρων προσαρμογής απαιτεί βελτιωμένη παρακολούθηση και αξιολόγηση των εφαρμοζόμενων λύσεων.
• Η απουσία μιας ενιαίας, συνολικής επισκόπησης του σχεδιασμού προσαρμογής και της δράσης σε κυβερνητικό επίπεδο στην Ευρώπη αποκλείει τη λεπτομερή αξιολόγηση του επιπέδου ετοιμότητας για την κλιματική αλλαγή στην Ευρώπη. Απαιτείται απλοποιημένη παρακολούθηση και αναφορά τοπικών σχεδίων και δράσεων προσαρμογής, εάν η ΕΕ και οι εθνικές κυβερνήσεις επιδιώκουν να υποστηρίξουν αποτελεσματικά την τοπική προσαρμογή.
• Η οικονομική υποστήριξη είναι το κλειδί για την ενεργοποίηση της δράσης προσαρμογής. Για τη μέτρηση της αποτελεσματικότητας της επένδυσης, πρέπει να είναι γνωστές οι απαραίτητες και προγραμματισμένες δαπάνες καθώς και οι πραγματικές δαπάνες. Παρόλο που σημειώνεται με αργούς ρυθμούς κάποια πρόοδος, πολλές από αυτές τις πληροφορίες λείπουν ακόμα σήμερα. Η δημόσια χρηματοδότηση κατευθύνεται όλο και περισσότερο προς την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, αλλά η χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα είναι πιο δύσκολο να εντοπιστεί. Θα χρειαστεί ευαισθητοποίηση για να τεθεί σε λειτουργία, καθώς η ιδιωτική χρηματοδότηση θα είναι απαραίτητη για να γεφυρωθεί το κενό προσαρμογής.

————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————-

Countries and cities in Europe urgently need to step up adaptation to climate change impacts

Report published 12 Oct 2020 

Despite the increasing awareness of climate change impacts and the need to adapt, many of Europe’s cities and towns are struggling to handle the impacts of heatwaves, severe droughts and destructive floods. Two European Environment Agency (EEA) reports published today stress the urgent need for action to improve adaptation and resilience at local and national government levels.

Addressing climate change adaptation in cities is increasingly urgent as nearly 75 % of Europeans live in urban areas. This number expected to grow in coming years. Moreover, the way we plan and construct our cities remains unsustainable, the EEA report ‘Urban adaptation in Europe: how cities and towns respond to climate changePUBLICATIONUrban adaptation in Europe,’  says. Specifically, continued construction on floodplains, the increased covering of soil surfaces by concrete or asphalt, the small amount of green spaces, and urban sprawl encroaching on wildfire and landslide prone areas are making cities and towns much more vulnerable.

The report gives the latest state of play on European climate change adaptation planning and action efforts at local level. While many local authorities have realised the importance of becoming resilient to climate change, progress in adaptation planning remains slow. Implementation of adaptation measures and the monitoring of the success of these actions are even slower. The report says that measures currently put in place mostly focus on developing knowledge, awareness raising or policy developments. Physical adaptation solutions — such as developing more green spaces to reduce the impacts of heatwaves or adjusting sewerage systems to cope with flash flooding — have not yet been implemented equally across Europe.

Adaptation of cities is also necessary from an economic perspective. Urban areas are key economic hubs home to industry and services. Concerted action at all governance levels — from EU through national to local — is needed to support urban adaptation through improved access to knowledge and funding, political commitment and community engagement, and mainstreaming adaptation into all policy areas.

Another EEA report, ‘Monitoring and evaluation of national adaptation policies throughout the policy cyclePUBLICATIONMonitoring and evaluation of national adaptation policies throughout the policy cycle,’ also published today, stresses the importance of monitoring, reporting and evaluation and brings together the lessons learned on how to improve national adaptation strategies and plans in the future. The report also presents examples how indicators can play an important role in tracking progress of implementation and helping to understand the effectiveness of different approaches and measures. In addition to local and national indicators, additional European-level indicators can improve the adaptation picture across the EU.

Other key findings

• The most pronounced impacts of climate change in European cities are likely to be caused by extreme weather, such as heatwaves, heavy precipitation, flooding and droughts, but other risks — including wildfires and vector‑borne diseases — are also on the rise.
• The number of cities and towns committed to acting on adaptation to climate change has grown substantially in Europe, supported by the emphasis on urban adaptation in national adaptation strategies, EU policy and key international frameworks.
• Early warnings, awareness raising and nature‑based solutions emerge as effective and cost‑efficient adaptation actions. However, the success of adaptation measures is highly context‑dependent and the limited amount of knowledge on the success of various adaptation measures calls for improved monitoring and evaluation of the solutions implemented.
• The absence of a single, comprehensive overview of adaptation planning and action at the government level in Europe precludes detailed assessment of the level of preparedness for climate change in Europe. Streamlined monitoring and reporting of local adaptation plans and actions are needed if EU and national governments are to effectively support local adaptation.
• Financial support is key in enabling adaptation action. To measure the efficiency of the investment, necessary and planned expenditures as well as actual spending should be known. Although progress is slowly being made, much of this information is still missing today. Public finance is increasingly being directed towards climate change adaptation, but private sector finance is harder to identify. Awareness raising will be needed for this to come on stream, as private finance will be necessary to bridge the adaptation gap.

More information on related tools and databases

Climate – ADAPT Urban Adaptation Map Viewer

Climate – ADAPT Country Profiles

EEA database on climate change mitigation policies and measures in Europe