Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Περιφερειών γνωμοδοτεί για την Δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για την Κοινωνική Οικονομία
Δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για την κοινωνική οικονομία: η τοπική και η περιφερειακή προοπτική (8-9/2/2023 – 153η σύνοδος ολομέλειας) Εισηγητής: Ricardo RIO (PT/EPP), δήμαρχος Braga
Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
- εξαίρει τη σημασία δυναμικών οικοσυστημάτων της κοινωνικής οικονομίας που μπορούν να βασίζονται σε υποστηρικτικά νομικά πλαίσια και πολιτικές για τη χρηματοδότηση, τη φορολογία και τις δημόσιες συμβάσεις, αλλά και τη δημιουργία μιας θεσμικής δομής που θα περιλαμβάνει μια προσέγγιση επικουρικότητας μεταξύ του ευρωπαϊκού, του εθνικού, του περιφερειακού και του τοπικού επιπέδου διακυβέρνησης·
- ζητεί μια «λειτουργική έννοια» της κοινωνικής οικονομίας, η οποία να σέβεται την ποικιλομορφία των ήδη υφιστάμενων συστημάτων και να συμπεριλαμβάνει όλες τις επιχειρήσεις που ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένα οργανωτικά και λειτουργικά κριτήρια, προκειμένου να μην αποκλείονται από την παροχή αποφασιστικής στήριξης για την ανάπτυξη του εν λόγω τομέα. πράγμα που θα μπορούσε να βελτιώσει περαιτέρω τη συνοχή και τη σύγκλιση των πολιτικών σε ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο και να διευκολύνει την αμοιβαία αναγνώριση (ικανότητα διασυνοριακής λειτουργίας) και την προβολή του μοντέλου της κοινωνικής οικονομίας·
- τονίζει την επείγουσα ανάγκη θέσπισης σύγχρονων και αποτελεσματικών πολιτικών κοινωνικής οικονομίας και νομικών πλαισίων που θα διευκολύνουν την πρόσβαση στη χρηματοδότηση και στις αγορές για την επίτευξη ανοδικής σύγκλισης μεταξύ των περιφερειών και των κρατών μελών, καθώς και την ανάγκη κινητοποίησης δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης προσαρμοσμένης στις ανάγκες της κοινωνικής οικονομίας· εν προκειμένω, εξαίρει την ανάγκη ευνοϊκών πλαισίων, προκειμένου να παρασχεθεί στον εν λόγω τομέα δυνατότητα ανάπτυξης διασυνοριακής συνεργασίας και διεθνοποίησης·
- υποδεικνύει την απουσία πρόσβασης σε χρηματοδότηση ως ένα από τα κυριότερα κωλύματα που παρεμποδίζουν την ευόδωση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Είναι επομένως σημαντικό να ενισχυθούν οι συνέργειες μεταξύ των χρηματοδοτικών μέσων και να συνεχιστεί η κινητοποίηση ιδιωτικής χρηματοδότησης, «υπομονετικών» κεφαλαίων και συμβουλευτικής υποστήριξης, κατάλληλα προσαρμοσμένων στις ανάγκες των κοινωνικών επιχειρήσεων και των οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας·
- παρακινεί τα κράτη μέλη να εκταμιεύσουν πόρους από τη χρηματοδότηση της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, και να ιδρύσουν, με τη βοήθεια του InvestEU, ένα «Ταμείο εγγυήσεων αφιερωμένο στις μικρές και μεσαίες οντότητες της κοινωνικής οικονομίας»·
- ζητεί πολιτικές εστιασμένες στην προώθηση κοινωνικά υπεύθυνων δημόσιων συμβάσεων και στη συμπερίληψη κοινωνικών απαιτήσεων στις προσκλήσεις υποβολής προσφορών ως βοηθητικό μέσο για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας.
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών –
Δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για την κοινωνική οικονομία:
η τοπική και η περιφερειακή προοπτική
- ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
- επικροτεί το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κοινωνική οικονομία (2021) και θεωρεί πολύ σημαντική την αντιμετώπιση των ζωτικών προκλήσεων του εν λόγω τομέα·
- αναγνωρίζει τον διατομεακό χαρακτήρα της κοινωνικής οικονομίας και το γεγονός ότι καλύπτει διαφορετικά είδη οντοτήτων και ποικίλες έννοιες στις διάφορες χώρες. Τίθενται σημαντικές προκλήσεις για τις δημόσιες αρχές, ιδίως σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, πράγμα που δυσχεραίνει τη διαμόρφωση μιας αποτελεσματικής προσέγγισης· γι’ αυτό τον λόγο, τονίζει την προστιθέμενη αξία της συμμετοχής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών (ΕτΠ) στους διαλόγους και τη συνεργασία για την κοινωνική οικονομία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς·
- χαιρετίζει το σχέδιο δράσης για την κοινωνική οικονομία και την εξαγγελία, στο πρόγραμμα εργασιών της Επιτροπής, επακόλουθης πρότασης της Επιτροπής περί σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με τις συνθήκες-πλαίσιο για την κοινωνική οικονομία. Η παρούσα γνωμοδότηση αποτελεί τη συμβολή της ΕτΠ και των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε αυτές τις πρωτοβουλίες και αντικατοπτρίζει τον κρίσιμο ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην υποστήριξη των τοπικών οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας·
- τονίζει, αφενός, ότι η συνεχιζόμενη κλιματική έκτακτη ανάγκη, καθώς και οι συνέπειες της πανδημίας COVID-19 και της επίθεσης της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και τα σημερινά πρωτοφανή ποσοστά πληθωρισμού, κατέστησαν ακόμη πιο επιτακτική τη δίκαιη μετάβαση σε μια πιο ανθεκτική και βιώσιμη οικονομία και, αφετέρου, ότι, σε αυτό το πλαίσιο, αυξήθηκε το ενδιαφέρον για την κοινωνική οικονομία, λόγω της αναγκαίας προώθησης πολιτικών και νέων μοντέλων για βιώσιμη και σταθερή ανάπτυξη. Με άλλα λόγια, χρειάζονται καινοτομίες όχι μόνο στις πολιτικές στήριξης, αλλά και στις διάφορες κοινωνικές και κανονιστικές πολιτικές·
- επισημαίνει ότι είναι πλέον καιρός να ενισχυθεί η προβολή και η απόκτηση νέων δεδομένων σχετικά με την κοινωνική οικονομία, μεταξύ άλλων και σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, αλλά και να προαχθούν τα εν λόγω δεδομένα, οι βέλτιστες πρακτικές και οι υφιστάμενες πρωτοβουλίες σε νέα ακροατήρια, συμπεριλαμβανομένης της νεολαίας·
- προτείνει τη δημιουργία επίσημου παρατηρητηρίου για την κοινωνική οικονομία στην Ευρώπη, το οποίο να μπορεί να προβλέπει τη συμμετοχή διαφόρων ενδιαφερομένων φορέων, να παρακολουθεί την εξέλιξη του τομέα της κοινωνικής οικονομίας και να προτείνει πρωτοβουλίες για τη βελτίωση του πλαισίου ανάπτυξης των οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας που συμμετέχουν στην από κοινού διαμόρφωση της δημόσιας πολιτικής σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο·
- εξαίρει τη σημασία δυναμικών οικοσυστημάτων της κοινωνικής οικονομίας που μπορούν να βασίζονται σε υποστηρικτικά νομικά πλαίσια και πολιτικές για τη χρηματοδότηση, τη φορολογία και τις δημόσιες συμβάσεις, αλλά και τη δημιουργία μιας θεσμικής δομής που θα περιλαμβάνει μία προσέγγιση επικουρικότητας μεταξύ του ευρωπαϊκού, του εθνικού, του περιφερειακού και του τοπικού επιπέδου διακυβέρνησης·
- καλεί τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τα κράτη μέλη και τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές να αναπτύξουν ένα κοινό σχέδιο για την προώθηση της κοινωνικής οικονομίας, ικανό να κάνει πράξη το όραμα της επικουρικότητας·
- τονίζει τις επενδύσεις προτεραιότητας τόσο στην ανάπτυξη θεσμικών ικανοτήτων όσο και στην κατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού, με στόχο να ενισχυθεί η προσαρμοστικότητα και η ανθεκτικότητα του εν λόγω τομέα·
- υποστηρίζει την ενίσχυση των εκστρατειών εκπαίδευσης και επικοινωνίας σχετικά με την επιχειρηματικότητα της κοινωνικής οικονομίας, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη χρηματοδότηση και τη διαθέσιμη ενωσιακή στήριξη της ΕΕ στον συγκεκριμένο τομέα. Το εγχείρημα αυτό θα πρέπει να υλοποιηθεί σε συνεργασία με το σύνολο των επιπέδων διακυβέρνησης και των ενδιαφερομένων φορέων·
- ζητεί μια «λειτουργική έννοια» της κοινωνικής οικονομίας, η οποία να σέβεται την ποικιλομορφία των ήδη υφιστάμενων συστημάτων και να συμπεριλαμβάνει όλες τις επιχειρήσεις που ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένα οργανωτικά και λειτουργικά κριτήρια, προκειμένου να μην αποκλείονται από την παροχή αποφασιστικής στήριξης για την ανάπτυξη του εν λόγω τομέα. πράγμα που θα μπορούσε να βελτιώσει περαιτέρω τη συνοχή και τη σύγκλιση των πολιτικών σε ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο και να διευκολύνει την αμοιβαία αναγνώριση (ικανότητα διασυνοριακής λειτουργίας) και την προβολή του μοντέλου της κοινωνικής οικονομίας·
Η κοινωνική οικονομία στην Ευρώπη και στα κράτη μέλη
- τονίζει την ανάγκη αντιμετώπισης της ποικιλομορφίας των ορισμών και των νομικών πλαισίων, καθώς και των διαφορετικών μεθόδων συλλογής δεδομένων, οι οποίες δυσχεραίνουν κάθε σύγκριση ανά χώρα και περιφέρεια όσον αφορά τη βαρύτητα και τη συμβολή του εν λόγω τομέα·
- επαναλαμβάνει το αίτημά της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «να αναπτύξει ένα ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο της κοινωνικής οικονομίας, το οποίο να της προσφέρει κατάλληλη νομική υπόσταση, με ενιαίο ορισμό και με κανόνες οργάνωσης και διάρθρωσης των επιχειρήσεων που να ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένα οργανωτικά και λειτουργικά κριτήρια», προκειμένου να μην αποκλείονται από τη ζωτική υποστήριξη της ανάπτυξης αυτού του τομέα·
- παροτρύνει τις εθνικές, τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές να αξιοποιήσουν καλύτερα το δυναμικό των υφιστάμενων κανόνων σχετικά με τις ειδικές διατάξεις για τις υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος (ΥΓΟΣ), προκειμένου να επωφεληθούν πλήρως από τη δυνατότητα αναγνώρισης των φορέων της κοινωνικής οικονομίας που ασκούν οικονομική δραστηριότητα ως ΥΓΟΣ, κατά περίπτωση· ομοίως, τις καλεί να αξιοποιήσουν το δυναμικό των φορέων της κοινωνικής οικονομίας για να αναπτύξουν και να βελτιώσουν τις δημόσιες υπηρεσίες, χάρη στη συμμετοχή των εν λόγω φορέων στη διαχείριση των υπηρεσιών αυτών·
- αναγνωρίζει τη θετική επίδραση της πρωτοβουλίας της ΕΕ για την κοινωνική επιχειρηματικότητα (SBI) και των επακόλουθων δραστηριοτήτων της στα ρυθμιστικά και θεσμικά λειτουργικά περιβάλλοντα της κοινωνικής οικονομίας και των κοινωνικών επιχειρήσεων, αλλά εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι απαιτείται περαιτέρω ανάπτυξη ενιαίων και συγκεκριμένων σημείων επαφής με τις δημόσιες διοικήσεις·
- προτρέπει όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης να χαράξουν μακροπρόθεσμες και δεόντως χρηματοδοτούμενες στρατηγικές για την προώθηση της κοινωνικής οικονομίας, στο πλαίσιο διαλόγου με τον συγκεκριμένο τομέα και σύμφωνα με το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την κοινωνική οικονομία και τον σχετικό ορισμό του επί του θέματος·
- επισημαίνει την ανάγκη δημιουργίας πιο άτυπων και απλών συστημάτων στήριξης της κοινωνικής οικονομίας, διότι —όπου υπάρχουν— συχνά τυποποιούνται σε μεγάλο βαθμό και επιβαρύνουν υπερβολικά τις οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας με διοικητικό φόρτο·
- θεωρεί ορθή πρακτική για τα κράτη μέλη την επίσημη εισαγωγή της έννοιας της κοινωνικής οικονομίας στην κοινή γλώσσα, υιοθετώντας έναν ορισμό που να αντικατοπτρίζει τις βασικές αξίες και αρχές που περιλαμβάνονται στον ορισμό της ΕΕ·
- ζητεί τον διορισμό «εθνικών και περιφερειακών πρεσβευτών» για την κοινωνική οικονομία, με σκοπό την τόνωση του εν λόγω τομέα. Είναι αναγκαίο να διευκολυνθεί ο πειραματισμός, η πιλοτική εφαρμογή και η ανάπτυξη ικανοτήτων στο πλαίσιο της κοινωνικής οικονομίας·
- τονίζει τον ρόλο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και την ανάγκη προώθησής της ως πολύτιμης εναλλακτικής λύσης, τόσο για τις κερδοσκοπικές όσο και για τις μη κερδοσκοπικές επιχειρήσεις, και υπογραμμίζει τον ρόλο και τη χρησιμότητα αυτής της επιχειρηματικότητας για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής σε μειονεκτούσες και σε λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές, για τη σημαντική επίδραση των δομών αυτών στην καταπολέμηση του αποπληθυσμού και της εγκατάλειψης της υπαίθρου, καθώς και για την εκπλήρωση αποστολών γενικού συμφέροντος, ιδίως όσον αφορά τη δημόσια στήριξη·
- πιέζει για την εφαρμογή στρατηγικών εστιασμένων στην ενίσχυση των ικανοτήτων των οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας για την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση, παρέχοντας στήριξη με πόρους και δεξιότητες ώστε να μπορούν να τροποποιούν και να βελτιώνουν τις επιδόσεις τους·
Θέσπιση του ορθού πλαισίου για την κοινωνική οικονομία
- τονίζει την επείγουσα ανάγκη θέσπισης σύγχρονων και αποτελεσματικών πολιτικών κοινωνικής οικονομίας και νομικών πλαισίων που θα διευκολύνουν την πρόσβαση στη χρηματοδότηση και στις αγορές για την επίτευξη ανοδικής σύγκλισης μεταξύ των περιφερειών και των κρατών μελών, καθώς και την ανάγκη κινητοποίησης δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης προσαρμοσμένης στις ανάγκες της κοινωνικής οικονομίας· εν προκειμένω, εξαίρει την ανάγκη ευνοϊκών πλαισίων, προκειμένου να παρασχεθεί στον εν λόγω τομέα δυνατότητα ανάπτυξης διασυνοριακής συνεργασίας και διεθνοποίησης· Κατόπιν των ανωτέρω, η ΕτΠ εκφράζει την ικανοποίησή της για την εξαγγελία της Επιτροπής ότι το 2023 θα παρουσιάσει νομοθετική πρωτοβουλία σχετικά με ένα καταστατικό για τα ευρωπαϊκά διασυνοριακά σωματεία και τις μη κερδοσκοπικές οργανώσεις·
- επισημαίνει τα πρόσθετα κωλύματα, τα οποία εμποδίζουν τους φορείς της κοινωνικής οικονομίας να δραστηριοποιούνται διακρατικά στην ενιαία αγορά και πηγάζουν από την ποικιλομορφία —ενίοτε δε και από την απουσία— ολοκληρωμένων νομικών πλαισίων που να καλύπτουν το σύνολο των νομικών μορφών της κοινωνικής οικονομίας, όπως οι συνεταιρισμοί, οι sociedades laborales (εταιρείες εργαζομένων), τα ταμεία αλληλασφάλισης, οι ενώσεις, τα ιδρύματα και οι κοινωνικές επιχειρήσεις·
- θεωρεί ότι η κοινωνική οικονομία έχει εγκάρσιο χαρακτήρα και χρήζει συνεκτίμησης σε διάφορους τομείς. Καλό παράδειγμα αυτής της πολύπλευρης προσέγγισης είναι οι πολιτικές που διαρθρώνονται γύρω από την εσωτερική αγορά και η πολιτική στον τομέα των επιχειρήσεων, στο πλαίσιο των οποίων οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και οι νεοφυείς επιχειρήσεις μπορούν να βοηθηθούν προκειμένου να αναπτυχθούν, να επεκταθούν και, εκ τούτου, να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και να συμβάλουν στη σύμπραξη, στη συνεργασία και στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της ΕΕ·
- αιτείται ολοκλήρωση, εντός ενός κατά το μάλλον ή ήττον ομοιογενούς καθεστώτος σε ευρωπαϊκό επίπεδο, των διαφόρων καταστατικών ή σημάτων που υπάρχουν στα κράτη μέλη για τον χαρακτηρισμό των εταιρειών που επιδιώκουν κερδοσκοπικό σκοπό, έχοντας όμως θετικό κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο·
- αναγνωρίζει την ανάγκη βελτίωσης των δεδομένων που σχετίζονται με την κοινωνική οικονομία και προτείνει να θεσπίσει η ΕΕ κατάλληλους δείκτες για την αξιολόγηση των επενδύσεων στην κοινωνική οικονομία·
- επισημαίνει τον τρόπο με τον οποίο οι δημόσιες αρχές και οι δικαιούχοι θα μπορούσαν να επωφεληθούν καλύτερα από τις υφιστάμενες δυνατότητες όσον αφορά την ελαστικότητα των κρατικών ενισχύσεων για τη στήριξη της κοινωνικής οικονομίας·
- ζητεί την προώθηση συμμαχιών και κοινών μεθόδων εργασίας μεταξύ του τρίτου, του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα για την αντιμετώπιση των κοινωνικών, οικονομικών, εκπαιδευτικών, περιβαλλοντικών και οικολογικών προκλήσεων με την παροχή δεξιοτήτων, πόρων και τεχνογνωσίας για την επίτευξη ενός κοινού στόχου·
Βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά τον ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών
- σταθμίζει προσεκτικά το γεγονός ότι οι παράγοντες της κοινωνικής οικονομίας διαθέτουν ισχυρή τοπική βάση, και συνεπώς σημαντικό δυναμικό για τη διάρθρωση του συγκεκριμένου τόπου με συνοχή, ελαχιστοποιώντας τις ανισότητες, αφενός, και αφετέρου για την οικονομική του αναζωογόνηση· συνεπώς, καλεί τις εθνικές αρχές να επιτρέπουν στις τοπικές και τις περιφερειακές οντότητες να εφαρμόζουν τα μέσα που είναι τα πλέον ενδεδειγμένα για το τοπικό πλαίσιο, με στόχο τη στήριξη της ανάπτυξης της κοινωνικής οικονομίας στην περιοχή δικαιοδοσίας τους. Τονίζει, επομένως, ότι οι δήμοι και οι περιφέρειες θα πρέπει να διαθέτουν προσβάσιμα, διαφανή, συγκρίσιμα και σταθερά συστήματα χρηματοδότησης της κοινωνικής οικονομίας·
- θεωρεί ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές θα πρέπει να ασκούν συντονιστικά καθήκοντα ενόψει της δημιουργίας περιφερειακών πλατφορμών συναντήσεων ή εξωτερικών δομών συνεργασίας για την κοινωνική οικονομία. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να προωθούν τη δημιουργία ενός ιστού δημόσιου-ιδιωτικού τομέα για τη στήριξη της συγκρότησης και της εδραίωσης της κοινωνικής οικονομίας στην περιοχή, συντονίζοντας δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, ιδίως δε τους εκπαιδευτικούς φορείς, οι οποίοι είναι εδραιωμένοι στη συγκεκριμένη περιοχή και είναι προσηλωμένοι στην οικονομική της ανάπτυξη και την κοινωνική της συνοχή. Στα καθήκοντα αυτά θα πρέπει επίσης να εμπίπτει ο συντονισμός της ανάπτυξης και των εμπειριών στο πλαίσιο της διαμόρφωσης της περιφερειακής και της δημοτικής πολιτικής στην περιοχή·
- ζητεί την ενίσχυση της συμμετοχής των οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας στη διαδικασία λήψης οικονομικών αποφάσεων σε τοπικό επίπεδο. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές θα πρέπει να αναπτύξουν κοινωνικά υπεύθυνες διαδικασίες και πρότυπα σύναψης δημόσιων συμβάσεων, με επίδειξη της δέουσας προσοχής στους οικονομικούς παράγοντες που εμφανίζουν προοπτικές κοινωνικής ένταξης, καθώς και στις περιβαλλοντικές ανησυχίες·
- συνιστά τη θεσμοθέτηση περιφερειακών μηχανισμών διαλόγου και στήριξης μεταξύ των περιφερειακών και των τοπικών αρχών και των δικτύων της κοινωνικής οικονομίας, με σκοπό τη διοχέτευση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης, τη δημιουργία ευκαιριών ανάπτυξης ικανοτήτων και τη βελτίωση της στήριξης των επιτόπιων φορέων· προς τον σκοπό αυτό, θεωρεί ότι κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να διαθέτει υπουργεία/υπηρεσίες/οργανισμούς με καθορισμένη αρμοδιότητα για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας και σαφή εντολή για τη διερεύνηση συναφών θεμάτων·
- ζητεί τη δημιουργία ευκαιριών κατάρτισης και ανάπτυξης ικανοτήτων για τις οικονομικές και τις κοινωνικές οντότητες σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, προκειμένου να στρέψουν και να αναβαθμίσουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο προς μεγαλύτερη ανθεκτικότητα, αυτονομία και ελκυστικότητα των σταδιοδρομιών στην κοινωνική οικονομία. Ως εκ τούτου, τάσσεται υπέρ της εισαγωγής εξειδικευμένης κατάρτισης για την κοινωνική επιχειρηματικότητα στα διάφορα στάδια της επίσημης εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης, στα πανεπιστήμια και σε όλους τους κύκλους της εκπαίδευσης·
- τονίζει τη σημασία του συνεχούς και ενισχυμένου συντονισμού μεταξύ του τοπικού και του περιφερειακού επιπέδου διακυβέρνησης, τόσο εντός του ίδιου κράτους μέλους όσο και σε ολόκληρη την ΕΕ, όσον αφορά την κοινωνική οικονομία και τις κοινωνικές επιχειρήσεις·
- προτείνει μια προσέγγιση καθοδήγησης μέσω δράσεων αδελφοποίησης μεταξύ περιοχών που διαθέτουν ήδη εμπειρία ως προς την ανάπτυξη τοπικών και περιφερειακών οικοσυστημάτων και συναφών νομικών πλαισίων για την κοινωνική οικονομία και περιοχών που διαθέτουν μικρότερη ή και ανύπαρκτη ανάλογη εμπειρία·
- πιέζει για συνεχή ανάπτυξη της γνώσης και συντονισμό μεταξύ των δήμων και των περιφερειών, επίσης στο εσωτερικό των κρατών μελών, όσον αφορά την κοινωνική οικονομία και τις κοινωνικές επιχειρήσεις. Εθνικές στρατηγικές θα μπορούσαν να προωθήσουν αυτή τη συνεργασία, μεταξύ άλλων, μέσω της προώθησης συναφών δράσεων στα υφιστάμενα δίκτυα τοπικών αρχών και περιφερειών σε εθνικό επίπεδο·
- προκρίνει τον ρόλο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας για τη διευκόλυνση της μετάβασης της οικονομίας σε ένα, οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά, πιο βιώσιμο μοντέλο. Προς τον σκοπό αυτό, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές πρέπει να βρουν κατάλληλα μέσα για να καταστήσουν περισσότερο ελκυστική την αναγνώριση της κοινωνικής οικονομίας, για παράδειγμα μέσω της διοργάνωσης εκτεταμένων εκστρατειών επικοινωνίας, της ενίσχυσης της πρόσβασης των φορέων της κοινωνικής οικονομίας στις δημόσιες συμβάσεις, καθώς και της παροχής στοχευμένης χρηματοδοτικής στήριξης·
- ζητεί τη θέσπιση του επίσημου τίτλου «Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα της κοινωνικής οικονομίας»·
- υποστηρίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι τα μέτρα της ΕΕ συνεκτιμούν τις τοπικές και τις περιφερειακές προοπτικές, καθώς και τη διάδοση επιτυχημένων πιλοτικών πρωτοβουλιών και ορθών πρακτικών υπό την καθοδήγηση των φορέων της κοινωνικής οικονομίας στο πλαίσιο των κυβερνητικών συστάσεων, και να προαχθεί η αναπαραγωγή τους μέσω δικτύων κοινωνικής οικονομίας και δημόσιας επικοινωνίας. Αυτό θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μέσω μιας ειδικής νέας πλατφόρμας κοινωνικής οικονομίας, με την ενεργό συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών και σε συνεργασία με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς·
- προτείνει τη βελτίωση της πρόσβασης των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε πληροφορίες σχετικά με τα ευρωπαϊκά ταμεία και προγράμματα, όπως τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία, την ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και του τοπικού και του περιφερειακού επιπέδου διακυβέρνησης, καθώς και τη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση σχετικά με τον ρόλο του τομέα της κοινωνικής οικονομίας στις τοπικές και τις περιφερειακές κοινότητες·
Βελτίωση της χρηματοδότησης, της φορολογίας και της πρόσβασης στις αγορές
- χαιρετίζει τόσο την πρόταση της Επιτροπής για τη δημιουργία μιας πύλης κοινωνικής οικονομίας της ΕΕ, με την κατάρτιση καταλόγου των δημόσιων πολιτικών και της προβλεπόμενης χρηματοδότησης για τον εν λόγω τομέα, όσο και την πρότασή της σχετικά με την αύξηση της διαθεσιμότητας δημόσιας χρηματοδότησης·
- υποδεικνύει την απουσία πρόσβασης σε χρηματοδότηση ως ένα από τα κυριότερα κωλύματα που παρεμποδίζουν την ευόδωση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Είναι επομένως σημαντικό να ενισχυθούν οι συνέργειες μεταξύ των χρηματοδοτικών μέσων και να συνεχιστεί η κινητοποίηση ιδιωτικής χρηματοδότησης, «υπομονετικών» κεφαλαίων και συμβουλευτικής υποστήριξης, κατάλληλα προσαρμοσμένων στις ανάγκες των κοινωνικών επιχειρήσεων και των οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας·
- ζητεί να διερευνηθεί το δυναμικό της κοινωνικής οικονομίας στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης, των πανεπιστημίων και όλων των κύκλων της εκπαίδευσης, των ενεργών πολιτικών απασχόλησης, καθώς και της ανάπτυξης δεξιοτήτων και ικανοτήτων· κατά συνέπεια, η Επιτροπή θα πρέπει να στηρίξει την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την πρόσβαση στη διά βίου μάθηση των εργαζομένων της κοινωνικής οικονομίας σε τομείς όπως η ψηφιοποίηση, η συμμετοχική διοίκηση, η ανθεκτικότητα και η πράσινη μετάβαση, προκειμένου να τους βοηθήσει να εισέλθουν ή να παραμείνουν στην αγορά εργασίας των επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας·
- θεωρεί ότι, συμπληρωματικά προς την πράσινη ταξινομία ως συμβολή στην εφαρμογή της Πράσινης Συμφωνίας, η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει επειγόντως πρόταση για τη θέσπιση κοινωνικής ταξινομίας. Μια κοινωνική ταξινομία θα παρείχε στους δυνητικούς επενδυτές και τις επιχειρήσεις σαφή καθοδήγηση ως προς το τι μπορεί να νοηθεί ως «κοινωνική επένδυση». Η απουσία κοινωνικής ταξινομίας λειτουργεί επί του παρόντος ως τροχοπέδη για δυνητικές ιδιωτικές επενδύσεις στην κοινωνική οικονομία·
- προτείνει τον περιορισμό των φραγμών που δυσχεραίνουν την πρόσβαση των φορέων της κοινωνικής οικονομίας σε εθνικούς και ενωσιακούς πόρους, καθώς και την καλύτερη προσαρμογή στις πραγματικές τοπικές συνθήκες. Για παράδειγμα, τα ενωσιακά και τα εθνικά προγράμματα χρηματοδοτικής στήριξης θα πρέπει, αφενός, να είναι δεόντως προσαρμοσμένα στις συγκεκριμένες εδαφικές ανάγκες και συνθήκες και, αφετέρου, να αποτελούν επίσης ασφαλές και προβλέψιμο σύστημα χρηματοδότησης των κοινωνικών υπηρεσιών από το κεντρικό επίπεδο έως τις τοπικές αρχές. Εν προκειμένω, καλό παράδειγμα ήταν τα ταμεία κοινωνικής καινοτομίας, τα οποία προωθήθηκαν στον τελευταίο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και συνέβαλαν στην ανάδυση νέων κοινωνικών έργων σε όλα τα κράτη μέλη·
- επιδοκιμάζει τα βήματα προόδου που σημειώθηκαν στην πολιτική συνοχής με τη βοήθεια του μέσου «Next Generation EU» όσον αφορά την κοινωνική οικονομία και τις νέες παρεχόμενες ευκαιρίες. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει ανάγκη άμεσης πρόσβασης των δήμων και των περιφερειών σε αυτά τα κονδύλια·
- τονίζει ότι απαιτείται να διαμορφωθεί, σε επίπεδο τόσο ΕΕ όσο και κρατών μελών, ένα δημοσιονομικό πλαίσιο για την κοινωνική οικονομία εστιασμένο στην αντιμετώπιση του αθέμιτου ανταγωνισμού που σχετίζεται με το γεγονός ότι οι φορείς της κοινωνικής οικονομίας βασίζονται κατά κύριο λόγο σε ίδια κεφάλαια·
- παρακινεί τα κράτη μέλη να εκταμιεύσουν πόρους από τη χρηματοδότηση της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, και να ιδρύσουν, με τη βοήθεια του InvestEU, ένα «Ταμείο εγγυήσεων αφιερωμένο στις μικρές και μεσαίες οντότητες της κοινωνικής οικονομίας»·
- προκρίνει μια φορολογική πολιτική η οποία να αναγνωρίζει τις λειτουργίες γενικού συμφέροντος. Για παράδειγμα: εφαρμογή πραγματικών φορολογικών λύσεων για τη στήριξη του τομέα της κοινωνικής οικονομίας (παραχωρήσεις, απαλλαγές, σε επίπεδο τόσο φόρου εισοδήματος όσο και ΦΠΑ), με βελτίωση των οικονομικών οφελών που απορρέουν από το καθεστώς της οντότητας της κοινωνικής οικονομίας ή της κοινωνικής επιχείρησης (τόσο απευθείας για τις οντότητες της κοινωνικής οικονομίας όσο και για τα άτομα/τις εταιρείες που χρησιμοποιούν υπηρεσίες ή αγοράζουν ορισμένα αγαθά από οντότητες της κοινωνικής οικονομίας). Η ΕτΠ καλεί, συνεπώς, την Επιτροπή να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στη φορολόγηση των οντοτήτων της κοινωνικής οικονομίας βάσει της νομοθετικής πρωτοβουλίας «Επιχειρήσεις στην Ευρώπη: Πλαίσιο για τη φορολογία εισοδήματος»·
- θεωρεί επείγουσα την ανάγκη εφαρμογής φορολογικών μέτρων προς όφελος του τομέα της κοινωνικής οικονομίας και εξασφάλισης μεγαλύτερων φορολογικών οφελών (κοινωνική ασφάλιση, φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων) κατά την πρόσληψη ατόμων που βρίσκονται ή κινδυνεύουν να βρεθούν σε ευάλωτη κατάσταση, με ιδιαίτερη υποστήριξη των επιχειρηματικών μοντέλων που απασχολούν κατά κύριο λόγο αυτά τα άτομα (ειδικά κέντρα απασχόλησης και επιχειρήσεις κοινωνικής ένταξης)·
- τάσσεται υπέρ της διατήρησης και της τυποποίησης των απαιτούμενων προϋποθέσεων για τη διασφάλιση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας ενηλίκων με κάποια μορφή γνωστικής αναπηρίας: η ισχύουσα κανονιστική ρύθμιση (εφεδρική ποσόστωση 2 %) δεν επαρκεί και δεν τηρείται σε πολλές περιπτώσεις. Θα πρέπει να διενεργηθούν στοχοθετημένες ενημερωτικές εκστρατείες για το θέμα αυτό·
- εκτιμά ότι υπάρχει ιδιαίτερη ανάγκη θέσπισης καλύτερων και απλούστερων κανονιστικών ρυθμίσεων με στόχο να έχουν οι κοινωνικές επιχειρήσεις πρόσβαση σε πιστώσεις·
- ζητεί πολιτικές εστιασμένες στην προώθηση κοινωνικά υπεύθυνων δημόσιων συμβάσεων και στη συμπερίληψη κοινωνικών απαιτήσεων στις προσκλήσεις υποβολής προσφορών ως βοηθητικό μέσο για την ανάπτυξη του τομέα της κοινωνικής οικονομίας·
- ζητεί να διευκολυνθεί η πρόσβαση της κοινωνικής οικονομίας στις δημόσιες συμβάσεις, με τη χρήση των ευκαιριών που παρέχει ήδη η ευρωπαϊκή οδηγία για τις δημόσιες συμβάσεις, και να προαχθεί η ανάπτυξη ικανοτήτων σε σχέση τόσο με τους δημοσίους υπαλλήλους όσο και με την κοινωνική οικονομία·
- ζητεί σαφέστερους κανόνες όσον αφορά την παροχή κρατικών ενισχύσεων σε οντότητες της κοινωνικής οικονομίας, καθώς και τη διαφοροποίησή τους από άλλες μορφές εταιρειών. Στο ίδιο πνεύμα, η κοινωνική οικονομία θα πρέπει να τυγχάνει διαφοροποιημένης μεταχείρισης όσον αφορά το συμβιβάσιμο των κρατικών ενισχύσεων με την ενιαία αγορά, για τους σκοπούς της εφαρμογής του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κρίνεται σημαντική η πρόβλεψη ειδικού καθεστώτος κρατικών ενισχύσεων για τους φορείς και τις επιχειρήσεις της κοινωνικής οικονομίας που δραστηριοποιούνται στον κοινωνικό τομέα, δεδομένου ότι παρεμβαίνουν εκεί όπου εντοπίζονται ανεπάρκειες στην αγορά. Για παράδειγμα, στη Γαλλία υπάρχει ένα ταμείο αποταμίευσης του οποίου ένα μέρος των αποταμιεύσεων μετατρέπεται σε επενδύσεις στην κοινωνική οικονομία (10 %). Η χώρα αυτή διαθέτει επίσης ένα σήμα για εξαιρετικά καινοτόμες οικολογικές εταιρείες που επιτελούν κοινωνική λειτουργία, το οποίο παρέχει φορολογικά οφέλη στους επενδυτές, δεδομένου ότι πρόκειται για εταιρείες με χαμηλότερη κερδοφορία·
- υποστηρίζει την ιδέα ότι το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο πρέπει να επιτρέπει στις αναγνωρισμένες κοινωνικές επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές δημοσίων συμβάσεων χωρίς να ανταγωνίζονται τις συμβατικές επιχειρήσεις, εφόσον ανταποκρίνονται σε κοινωνικές ανάγκες ή εκτελούν αποστολές δημοσίου συμφέροντος με κυβερνητική εντολή. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει πλεονέκτημα για τις δημόσιες αρχές που έχουν θέσει σε εφαρμογή ένα νομικό πλαίσιο για την κοινωνική οικονομία με προβλεπόμενο σύστημα έγκρισης και χρηματοδότησης.
——————————————————————————————————————————————————————
The European Committee of the Regions has voted on 8th of February 2023 the opinion “Creating an enabling environment for the social economy – the local and regional perspective”. Rapporteur: Ricardo RIO (PT/EPP), Mayor of Braga
The opinion mentions some important points such as making sure all social economy businesses are eligible for support; facilitating access to public and private funding; and promoting socially responsible public procurement.
OPINION Creating an enabling environment for the social economy – the local and regional perspective
THE EUROPEAN COMMITTEE OF THE REGIONS
- enhances the importance of vibrant social economy ecosystems which can build on supportive legal frameworks and policies on financing, taxation and public procurement, but also the creation of an institutional setup that involves a subsidiarity approach between the European, national, regional and local levels of government;
- calls for an “operational concept” of social economy, respecting the diversity of already existing systems and including all businesses that meet certain organisational and operational criteria, in order not to exclude them from crucial support for developing this sector. This would allow for more coherence and convergence in policies at European, national and regional levels and would ease mutual recognition (capacity to operate cross-border) and visibility of the social economy model;
- stresses the urgency of establishing modern and effective social economy policies and legal frameworks which facilitate access to finance and markets to achieve upwards convergence among regions and Member States, and the need to mobilise public and private funding tailored to the needs of the social economy; in this context, emphasises the need for enabling frameworks for the sector to develop cross-border cooperation and internationalization;
- identifies the lack of access to finance as one of the main obstacles preventing social entrepreneurship from prospering. It is therefore important to foster synergies among funding instruments and to continue mobilising private finance, patient capital and advisory support, tailored to the needs of social enterprises and social economy organisations;
- encourages Member States to mobilise resources from EU funding, including the Recovery and Resilience Facility, and establish, with the help of Invest EU, a “Guarantee fund for small and medium social economy entities”;
- calls for policies promoting socially responsible public procurement and the inclusion of social requirements in tenders as a means to help develop the social economy.
Opinion of the European Committee of the Regions –
Creating an enabling environment for the social economy – the local and regional perspective
- POLICY RECOMMENDATIONS
THE EUROPEAN COMMITTEE OF THE REGIONS
- endorses the European Commission’s Action plan for the social economy (2021) and considers it was very important to address the vital challenges of the sector;
- recognises the cross-sectoral nature of the social economy and the fact that it covers different types of entities and meanings in different countries. There are important challenges for public authorities, especially at the local and regional level, making it difficult to develop an effective approach; for this reason, stresses the added value of involving the European Committee of the Regions in dialogues and cooperation on the social economy with the European Commission and other relevant stakeholders;
- welcomes the Social Economy Action Plan and the announcement in the Commission Work Programme for 2023 of a subsequent Commission proposal for a Council Recommendation on developing social economy framework conditions. The present opinion represents the CoR’s and local and regional contribution to these initiatives and reflects the crucial role of LRAs in supporting social economy organisations in the territories;
- stresses that the ongoing climate emergency, the consequences of the COVID-19 pandemic, Russia’s aggression against Ukraine and the current record inflation rates make a just transition to a more resilient and sustainable economy even more pressing, and in this context, the interest in the social economy has increased given the need to foster policies and new models for sustainable and sustained development. In other words, innovation is needed not just for support policies, but also various social and regulatory policies;
- points out that it is time to boost the visibility of and obtain new data on the social economy, including at local and regional level, as well as to promote these data, best practices and existing initiatives among new audiences, including young people;
- suggests the creation of a formal Observatory for the Social Economy in Europe, which can engage different stakeholders, monitor the evolution of the social economy sector and suggest initiatives to improve the framework of development of the social economy organisations participating in the co-construction of public policy at national, regional and local levels;
- enhances the importance of vibrant social economy ecosystems which can build on supportive legal frameworks and policies on financing, taxation and public procurement, but also the creation of an institutional setup that involves a subsidiarity approach between the European, national, regional and local levels of government;
- challenges the EU institutions, the Member States and the LRAs to develop a joint Plan for the Promotion of the social economy, translating into practice the subsidiarity vision;
- stresses the priority investment in both institutional capacity building and human resources training, to strengthen the adaptability and resilience of the sector;
- supports enhancing education and communication campaigns on social economy entrepreneurship, including on financing and on the EU support available for the sector. This should be carried out in cooperation with all levels of government and in collaboration with related stakeholders;
- calls for an “operational concept” of social economy, respecting the diversity of already existing systems and including all businesses that meet certain organisational and operational criteria, in order not to exclude them from crucial support for developing this sector. This would allow for more coherence and convergence in policies at European, national and regional levels and would ease mutual recognition (capacity to operate cross-border) and visibility of the social economy model;
The Social Economy in Europe and the Member States
- stresses the need to tackle the diversity of definitions and legal frameworks, as well as different methods of data collection, which make any country-based and regional comparisons of the weight and contribution of the sector difficult;
- reiterates its call to the European Commission “to develop a suitable European legal framework for the social economy, which provides for a common definition, and for the organisation and inclusion of businesses that meet certain organisational and operational criteria,”1 in order not to exclude them from crucial support for developing this sector;
- urges national, regional and local authorities to better tap into the potential of current rules on the specific provisions for services of general economic interest (SGEI) to make full use of the possibility to recognise social economy entities carrying out an economic activity as an SGEI where relevant; also calls for full advantage to be taken of the potential of social economy entities for developing and improving public services by involving them in managing said services;
- acknowledges the positive effect of the EU Social Business Initiative (SBI) and its follow-up activities on the regulatory and institutional operating environments of the social economy and social enterprises, but regrets that single and clear entry points in public administrations need further development;
- appeals to all levels of government to create long-term and well-financed strategies to promote the social economy, developed in dialogue with the sector and in coherence with the EU Action Plan for the Social Economy and its definition of the social economy;
- stresses that there is a need to create more informal and simple support systems for the social economy, as – where they exist – they are often highly formalised, and overload social economy organisations with an administrative burden;
- considers a good practice for Member States to officially introduce the concept of the social economy into public language, adopting a definition that reflects the main values and principles expressed in the EU definition;
- pleads for the nomination of “national and regional ambassadors” for the social economy to boost the sector. There is a need to facilitate experimentation, piloting and capacity building within the social economy;
- stresses the role of social entrepreneurship and the need to promote it as a valuable alternative to both for-profit and non-profit business; and highlights the role and utility of such entrepreneurship in strengthening social cohesion in disadvantaged and less developed areas, in the considerable impact that these structures have in terms of combating depopulation and the rural exodus, and in fulfilling missions of general interest, particularly where public support is concerned;
- pushes for the implementation of strategies strengthening the capacities of social economy organisations for the digital and green transitions, providing support with resources and skills so that they can transform and improve their performance;
Creating the right framework for the social economy
- stresses the urgency of establishing modern and effective social economy policies and legal frameworks which facilitate access to finance and markets to achieve the upwards convergence among regions and Member States, and the need to mobilise public and private funding tailored to the needs of the social economy; in this context, emphasises the need for enabling frameworks for the sector to develop cross-border cooperation and internationalisation. Against this background, the CoR welcomes the announcement by the Commission that a legislative initiative on a statute for European cross-border associations and non-profit organisations will be presented in 2023;
- highlights the additional obstacles preventing social economy actors from operating transnationally in the Single Market, stemming from the diversity – and sometimes the lack thereof – of comprehensive legal frameworks covering all legal forms within the social economy such as cooperatives, worker-owned companies, mutual societies, associations, foundations and social enterprises;
- finds that the social economy is transversal and should be considered in several areas. A good example of this multiverse approach are policies around the Internal Market and enterprise policy, where small and medium-sized enterprises and start-ups can be helped to grow, expand and thus create employment and contribute to cooperation, collaboration and the competitiveness of EU economy;
- appeals for integration within a more or less homogeneous statute at European level of the different statutes or labels that exist within the Member States to characterise companies that pursue a profit-making purpose while having a positive social and environmental impact;
- recognises the need to improve the data related to the social economy, suggesting that the EU introduce appropriate indicators for evaluating social economy investments;
- highlights how public authorities and beneficiaries could better benefit from existing possibilities offered by flexibility with regard to State Aid in support of the social economy;
- calls for the promotion of alliances and joint work processes between the third sector, public sector and private sector to address social, economic, educational, environmental and ecological challenges by providing skills, resources and know-how to meet a common goal;
Best practices of the role of local and regional governments
- ponders on the fact that actors in the social economy have a strong local anchorage – and consequently great potential to unite the territory in a cohesive way, reducing inequalities on the one hand and revitalising the economy on the other – and calls for the national authorities to allow local and regional entities to implement the means best suited to the local context to support the development of the social economy on their territory. Stresses therefore that cities and regions should be granted accessible, transparent, comparable, and stable financing schemes regarding the social economy;
- considers that local and regional authorities should have a coordinating function to create regional meeting platforms or external collaboration structures for the social economy. In particular, they should promote the creation of a public-private network that would support the establishment and consolidation of social economy in the area, coordinating public and private entities, in particular educational institutions based in the area and committed to its economic development and social cohesion. Such a function should also coordinate the development and experiences of regional and municipal policy development in the area;
- pleads for the enhanced participation of social economy organisations in the local economic decision-making process. LRAs should develop socially responsible public procurement processes and standards, paying sufficient attention to economic actors that present a social inclusion perspective and to environmental concerns;
- suggests the institutionalisation of regional mechanisms of dialogue and support between regional and local governments and social economy networks, to channel financial opportunities, establish capacity building opportunities and better support entities on the ground; to this end, considers that each Member State should have ministries/departments/agencies with a designated responsibility for the development of the social economy and a clear mandate to pursue related topics;
- asks for the establishment of training and capacity building opportunities for economic and social entities at local and regional level to shift and scale up their business model towards greater resilience, autonomy and attractiveness of careers in the social economy. Therefore, calls for specialised training on social entrepreneurship to be included in the various stages of formal education and vocational training, in universities, and throughout all levels of education;
- stresses that importance of continued and enhanced coordination between the local and regional levels of government, both within the same Member State and across the EU when it comes to the social economy and social enterprises;
- suggests a mentoring approach through twinning between territories already experienced in developing local and regional ecosystems and related legal frameworks for the social economy and those having no or less experience;
- pushes for continuous knowledge development and coordination between municipalities and regions also within Member States when it comes to the social economy and social enterprises. National strategies could promote this cooperation – also through the promotion of related actions in existing networks of local authorities and regions at the national level;
- advocates the role of social entrepreneurship to facilitate the transition of the economy towards a more economically, socially and environmentally sustainable model. To do this, LRAs must find means to increase the attractiveness of the recognition of the social economy, for example through widespread communication campaigns, strengthening the access of social economy players to public contracts, and through targeted financial support;
- calls for the establishment of the official title of European Capital of the Social Economy;
- supports the need to ensure that EU measures take the local and regional perspectives into account as well as the dissemination of successful pilot initiatives and good practices led by social economy stakeholders within government recommendations, and to promote their replication through social economy networks and public communication. This could be done with a specifically dedicated new social economy platform, with the active participation of the European Committee of the Regions and working together will all relevant stakeholders;
- proposes the improvement of the access of local and regional governments to information on European funds and programmes, such as the European structural and investment funds, and the strengthening of the links between the EU and local/regional levels, as well as improving awareness of the role of the social economy sector in local and regional communities;
Better funding, taxation and access for markets
- welcomes the Commission’s proposal to set up an EU Social Economy Gateway, compiling an inventory of public policies and funding for the sector, and its proposal to increase the availability of public funding;
- identifies the lack of access to finance as one of the main obstacles preventing social entrepreneurship from prospering. It is therefore important to foster synergies among funding instruments and to continue mobilising private finance, patient capital and advisory support, tailored to the needs of social enterprises and social economy organisations;
- calls for the potential of the social economy to be explored in the areas of vocational training, universities and all levels of education, and in active employment policies, as well as skills and competencies development, therefore the Commission should support the training and life-long learning access of social economy workers in areas such as digitalisation, participatory leadership, resilience and the green transition, in order to support them to enter or remain in the labour market of social economy enterprises;
- considers that complementary to the green taxonomy as a contribution to the implementation of the Green Deal, the Commission should urgently make a proposal to establish a social taxonomy. A social taxonomy would provide potential investors and enterprises with a clear guidance as to what can be understood as “social investment”. The absence of a social taxonomy currently hampers possible private investments into the social economy;
- proposes the reduction of barriers preventing social economy actors from accessing national and EU funds, and better adaptation to local realities. For instance, EU and national financial support programs should be tailored to specific territorial needs and contexts and also should be a secure and predictable system of financing social services from the central level to local authorities. A good example was the social innovation funds promoted in the last European budget, which helped new social projects to emerge all across the Member States;
- embraces the advances in cohesion policy created by Next Generation Europe regarding the social economy and the new opportunities provided. However, there remains the need for cities and regions to have direct access to these funds;
- stresses the need to develop at EU and Member State level a fiscal framework for the social economy that would address unfair competition linked to the fact that social economy actors mainly rely on their own funds;
- encourages Member States to mobilise resources from EU funding, including the Recovery and Resilience Facility, and establish, with the help of Invest EU, a “Guarantee fund for small and medium social economy entities”;
- encourages a tax policy which acknowledges functions that are in the general interest. For instance: implementation of real tax solutions to support the social economy sector (concessions, exemptions, both at the level of income tax and VAT), improving the financial benefits of being a social economy entity or social enterprise (both directly for social economy entities and for people/companies using services or buying certain goods from social economy entities). The CoR therefore requests the Commission to pay special attention to tax provisions for social economy entities in the legislative initiative Business in Europe: Framework for Income Taxation (BEFIT);
- considers urgent the implementation of fiscal measures beneficial for the social economy sector, and guaranteeing better fiscal benefits (social security, personal income tax) in the hiring of people in situations of and/or at risk of vulnerability, with special support for business models that employ mostly these people (special employment centres and integration enterprises);
- supports the reserving and standardising conditions to guarantee access to the labour market for adults with some type of cognitive disability: the current regulation (2% reservation quota) is not sufficient and not fulfilled in many cases. Targeted awareness-raising campaigns should be undertaken on this subject;
- considers that there is a special need for the creating of better and simple regulation to give access to credit for social enterprises;
- calls for policies promoting socially responsible public procurement and the inclusion of social requirements in tenders as a means to help develop the social economy sector;
- asks for facilitation of access by the social economy to public procurement using opportunities provided already by the European Public Procurement Directive, and to promote capacity-building both in relation to civil servants and in relation to the social economy;
- asks for clearer rules regarding State Aid to social economy entities, and for their differentiation from other types of companies. In the same vein, social economy should be treated differently with regard to compatibility of State aid with the single market, in the application of Article 107(1) of the Treaty on the Functioning of the European Union. It would be important to have a specific State Aid regime for social economy actors and enterprises active in the social sector, when they act where there is a market failure. For instance, in France there is a savings fund that is converted into a social economy investment (10%). The country also has a label for highly innovative, ecological companies that fulfill a social function, which gives tax benefits to investors, as these are companies with lower profitability;
- defends the idea that the European legal framework must allow recognised social enterprises to access European public markets without being placed in competition with conventional enterprises, in that they meet social needs or carry out public service missions while being mandated by government. This could be an asset for public authorities which put in place a legal framework for the social economy involving a system of approval and funding.
Αφήστε μια απάντηση