50% των επενδύσεων ΑΠΕ στην Ολλανδία θα πρέπει να είναι από πολίτες/ 50% local ownership for large-scale energy-generation

50% των επενδύσεων ΑΠΕ στην Ολλανδία θα πρέπει να είναι από πολίτες

Το θέμα των επενδύσεων αιολικών – κυρίως – πάρκων συναντάει αντιδράσεις σε πολλές περιοχές της χώρας, κυρίως για 3 λόγους:

(α) κακός σχεδιασμός της εγκατάστασης που πολλές φορές οφείλεται στους επενδυτές ή και μελετητές

(β) απουσία ενημέρωσης και διαβούλευσης με τις τοπικές κοινωνίες, που συχνά αιφνιδιάζονται μαθαίνοντας για τα σχέδια είτε μετά την έγκρισή τους είτε όταν το θέμα φτάνει για γνωμοδότηση σε κάποιο συμβούλιο (δημοτικό ή περιφερειακό)

(γ) τα περισσότερα σχέδια στην Ελλάδα προωθούνται από μεγάλες επιχειρήσεις, με ελάχιστα από αυτά να είναι αποτέλεσμα τοπικών φορέων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων ή ενεργειακών συνεταιρισμών (“κοινοτήτων”), δηλαδή απουσιάζει η “τοπική ιδιοκτησία”.

(δ) στην Ελλάδα τα έργα ακολουθούν μια ανάποδη σε σχέση με τη λογική διαδικασία: αντί να έχουν οριστεί εδώ και χρόνια οι περιοχές όπου δεν επιτρέπονται οι εγκαταστάσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μεγάλης κλίμακας καθώς και να οριστούν οι περιοχές και οι όροι εγκαταστάσεις για διαφορετικά μεγέθη και τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών, συνήθως είναι οι επενδυτές που προτείνουν ένα σχέδιο σε μια περιοχή, λαμβάνουν με βάση κάποια οικονομικά κριτήρια την πρώτη άδεια και μετά πρέπει να υποβάλλουν νέα αίτηση για να πάρουν την τελική άδεια. Αυτό όλο έχει ως αποτέλεσμα να προκαλείται πανικός σε πολλές τοπικές κοινωνίες γιατί την πρώτη άδεια λαμβάνουν πάρα πολλοί, αλλά στην πραγματικότητα ΜΟΝΟ 3% των αδειοδοτημένων με την πρώτη άδεια καταλ΄ηγουν σε επένδυση. Σε πολλές περιπτώσεις οι άδειες μεταπωλούνται, ενώ σχεδόν το 97% δεν φτάνει σε τελικό στάδιο για πολλούς λόγους.

Πώς θα μπορούσε να λυθεί το πρόβλημα αυτό;

(1) Ένα σωστό χωροταξικό για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πρέπει να καθορίζει στόχους και περιοχές και όροι για τις επενδύσεις σε κάθε περιφέρεια

(2) Να είναι υποχρεωτική η διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες και η συν-απόφαση για τις επενδύσεις, κάτι που στην πραγματικότητα προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία, αλλά παρακάμπτεται στην Ελλάδα

(3) Να ανήκει κάθε έργο μεγάλης κλίμακας κατά 50% τουλάχιστον στους πολίτες της περιοχής και σε τοπικές επιχειρήσεις αλλά και να υπάρχει προτεραιότητα σε επενδυτικά σχέδια που πραγματοποιούνται από τις ίδιες τις τοπικές κοινωνίες μέσω ενεργειακών συνεταιρισμών / ενεργειακών κοινοτήτων πολιτών

Αυτό το τελευταίο θα συμβάλλει καθοριστικά στον βέλτιστο σχεδιασμό (χωροταξικό και άλλο) καθώς και στην αποδοχή των προτεινόμενων έργων από τις τοπικές κοινωνίες αφού θα έχουν συμμετάσχει στο σχεδιασμό και στη λήψη των αποφάσεων, ενώ σημαντικό μέρος του πλούτου που παράγεται απ΄ό την ενέργεια θα παραμένει στις τοπικές κοινωνίες.

Σε πολλές χώρες οι ενεργειακοί συνεταιρισμοί παίζουν σημαντικό ρόλο τόσο στην ενεργειακή μετάβαση στην εποχή χωρίς ορυκτά καύσιμα αλλά και στην συμμετοχή των πολιτών στις ενεργειακές επενδύσεις. Η ευρωπαϊκή ομοσπονδία ενεργειακών συνεταιρισμών RESCoop.eu συγκεντρώνει ένα μεγάλο αριθμό από αυτούς (σήμερα 1500 ενεργειακούς συνεταιρισμούς). Σε ορισμένες χώρες οι πολίτες ελέγχουν μεγάλο μέρος των επενδύσεων σε ΑΠΕ, όπως για παράδειγμα στην Δανία όπου το 75% των ενεργειακών επενδύσεων σε ανανεώσιμη ενέργεια ανήκει στους πολίτες ή σε ενεργειακές επιχειρήσεις πολιτών, Οι ενεργειακοί συνεταιρισμοί ζητάνε και σε κάποιες χώρες το έχουν πετύχει, ένα μεγάλο ποσοστό των επενδύσεων μεγάλης κλίμακας σε ανανεώσιμες πηγές να ανήκει στους πολίτες. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η Ολλανδία όπου στη Συμφωνία για το Κλίμα που υιοθετήθηκε πριν λίγο καιρό προβλέπεται ότι οι πολίτες θα πρέπει να ελέγχουν τουλάχιστον το 50% των επενδύσεων μεγάλης κλίμακας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Μπορούμε λοιπόν να μάθουμε από αυτή την σημαντική εμπειρία που έχουν διάφορες χώρες, εν όψει μάλιστα της διαμόρφωσης του ελληνικού κλιματικού νόμου.

——————————————————————————————————————————————————————————————————————————

50% local ownership for large-scale energy-generation

In the Dutch Climate agreement of 2019 an important sentence was added: ‘We strive to 50% local ownership for large-scale energy-generation’. LochemEnergie made a movie (3,5 minutes) about the impact of this endeavour on LochemEnergie. They did that in cooperation with Rescoop.eu.