Ενεργειακές τιμές και πράσινες δεσμεύσεις της Ευρώπης – nternational Politics and Society
Καθώς οι τιμές της ενέργειας στην Ευρώπη αυξάνονται, οι κυβερνήσεις πρέπει να παρέχουν όχι μόνο βραχυπρόθεσμη ελάφρυνση, αλλά να αναλάβουν ουσιαστικές δεσμεύσεις για απαλλαγή από τον άνθρακα .
Οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη καταρρίπτουν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Τις τελευταίες ημέρες, οι τιμές σημείωσαν σχεδόν κάθετη άνοδο στα ιστορικά υψηλά, με κίνητρο την τέλεια καταιγίδα ενός πολύ κρύου χειμώνα πέρυσι, μεγαλύτερη ζήτηση για οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία Covid-19 και κορυφή στην τιμή του άνθρακα στην ΕΕ. Το τελευταίο έχει τις ρίζες του στη μεταρρύθμιση της ΕΕ για την αγορά άνθρακα το 2018, η οποία στη συνέχεια προκάλεσε κερδοσκοπία στην αγορά . Σαν να μην ήταν αρκετά κακό, οι εξαγωγές φυσικού αερίου της Ρωσίας στην Ευρώπη επιβραδύνθηκαν πρόσφατα – ασκώντας ακόμη μεγαλύτερη πίεση στον εφοδιασμό.
Η αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου επηρεάζει επίσης την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος. Το οριακό σύστημα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες σημαίνει ότι, όπως εξηγεί το Politico , «η τελική τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος για την επόμενη ημέρα συνδέεται με την τιμή του ακριβότερου καυσίμου που απαιτείται για την κάλυψη της προβλεπόμενης ζήτησης».
Αυτά τα προβλήματα θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα της πράσινης μετάβασης. Τον Αύγουστο, ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάιντεν ενθάρρυνε ήδη τον ΟΠΕΚ να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου για να αποτρέψει την αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου. Ωστόσο, είναι σημαντικό ότι θα επηρεάσει επίσης τον προϋπολογισμό των νοικοκυριών και την ευημερία των πολιτών σε όλη την Ευρώπη κατά τον ερχόμενο χειμώνα.
Αυτή είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις σύμφωνα με τον Εκτελεστικό Αντιπρόεδρο για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, Φρανς Τίμερμανς , ο οποίος παρατήρησε τη σημασία της «διασφάλισης [ότι] η επίδραση της τιμής δεν επηρεάζει τους πιο ευάλωτους» και «ότι χρησιμοποιούμε το παλιό πολιτικό μέσο της αναδιανομής ».
Ισπανικός τρόπος
Εδώ, η κυβέρνηση της Ισπανίας με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ δείχνει το δρόμο προς τα εμπρός. Χάρη σε μεγάλο βαθμό στις λαϊκές πιέσεις, έχει γίνει αποδεκτή μια αρχική πολιτική αποφασιστικότητα να πραγματοποιηθούν φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις, όπως η μείωση των εξαιρετικών κερδών των ενεργειακών εταιρειών, οι οποίες βλέπουν τα κέρδη τους να αυξάνονται καθώς αυξάνεται η τιμή του φυσικού αερίου.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Sánchez ξεκίνησε ένα νέο σχέδιο που περιλαμβάνει μια «διαρθρωτική μεταρρύθμιση για την προώθηση καθαρότερης και φθηνότερης ενέργειας» και «μέτρα για την προστασία των πιο ευάλωτων νοικοκυριών». Ο Sánchez έχει επίσης εφαρμόσει μια σημαντική μείωση του ΦΠΑ (από 21 % σε 10 %) και σχεδιάζει να μειώσει περισσότερους φόρους ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτή η μείωση είναι προσωρινή και προορίζεται να διαρκέσει έως το τέλος του έτους. Ο στόχος όλων αυτών των μέτρων είναι ότι οι καταναλωτές θα πληρώσουν το 2021 μια παρόμοια τιμή όπως το 2018 .
Είναι ακόμα δυνατό για τους Ευρωπαίους να επιτύχουν μια πράσινη μετάβαση που θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για τον κόσμο.
Οι επικριτές της κυβέρνησης κατηγόρησαν τον Πέδρο Σάντσεθ ότι δεν έχει δεσμευτεί αρκετά στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Για παράδειγμα, οι Financial Times προειδοποίησαν ότι “θα μπορούσε να περιορίσει το κίνητρο για τις εταιρείες κοινής ωφέλειας να επενδύσουν στην πράσινη ενέργεια”. Αλλά αυτό το συμπέρασμα βασίζεται σε ένα ψευδές δίλημμα: είναι απολύτως δυνατό να περιορίσουμε τα κέρδη των μεγάλων εταιρειών για να προστατεύσουμε το ευρύ κοινό και να επιταχύνουμε τη δυναμική της πράσινης μετάβασης.
Η σημασία των δημόσιων επενδύσεων
Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι η αύξηση των δημόσιων επενδύσεων. Όπως επισημάνθηκε από την ευρωπαϊκή δεξαμενή σκέψης Bruegel , «υπάρχουν πιο θεμελιώδεις λόγοι» για «υπερβολικές αυξήσεις των τιμών» επειδή «οι κυβερνήσεις δεν έχουν ακόμη δεσμευτεί αρκετά σαφώς σε ένα μέλλον χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Συνεπώς, το ισοζύγιο ενεργειακής προσφοράς-ζήτησης στην ΕΕ θα είναι ασταθές ανάλογα με το πόσο γρήγορα θα εξαλειφθούν τα ορυκτά καύσιμα και θα περάσουμε σταδιακά στην πράσινη ενέργεια ». Το πρόβλημα, λοιπόν, δεν είναι μόνο η προσφορά και η ζήτηση, η αστάθεια της αγοράς και η γεωπολιτική. Είναι και η δέσμευση και ταχύτητα της πράσινης μετάβασης.
Είναι ακόμα δυνατό για τους Ευρωπαίους να επιτύχουν μια πράσινη μετάβαση που θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για τον κόσμο. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων κατέληξε σε παρόμοιο συμπέρασμα στο οποίο αναφέρεται ότι «εάν οι Ευρωπαίοι μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα στο μηδέν έως το 2050 με κοινωνικά δίκαιο τρόπο, αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει μια πλατφόρμα για την ΕΕ να γίνει παγκόσμιος ηγέτης στις κλιματικές προδιαγραφές και την πράσινη τεχνολογία». Το Η ΕΕ δεν θα μπορούσε μόνο να πρωτοστατήσει ανάμεσα στις πλούσιες χώρες, αλλά να συνεργαστεί και να βοηθήσει τις φτωχότερες ή τις πιο ευάλωτες χώρες να επιτύχουν μια πράσινη μετάβαση. Εκτός από ηθική εντολή, είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.
Ωστόσο, οι νέες επενδύσεις θα πρέπει να αναζητούν το συμφέρον του κοινού και οι κυβερνήσεις να ενθαρρύνουν τον ανταγωνισμό και να λαμβάνουν αντιμονοπωλιακά μέτρα για τη δημιουργία μικτής οικονομίας, στην οποία θα μπορούσαν να λειτουργήσουν επιτυχώς εναλλακτικές λύσεις, όπως περισσότερες μεσαίες επιχειρήσεις, αυτοκατανάλωση ή ακόμη και νέες οντότητες..
Πρόσφατα, οι μεγαλύτερες εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας της Ισπανίας εξέδωσαν μια ανακοίνωση με απειλές για κλείσιμο πυρηνικών σταθμών στην Ισπανία.
Η Ισπανία, για παράδειγμα, αναπτύσσει ταχύτατα ηλιακή ενέργεια για αυτοκατανάλωση. Εξετάζει επίσης τη σύσταση μιας δημόσιας εταιρείας ενέργειας, η οποία θα χρησιμοποιηθεί για την οικοδόμηση περισσότερης πράσινης ενεργειακής ικανότητας. Αυτό θα ήταν ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός καθώς οι προηγούμενες κυβερνήσεις έχουν ιδιωτικοποιήσει τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, ο οποίος αναμφισβήτητα έχει προκαλέσει πολλά από τα τρέχοντα προβλήματα της Ισπανίας στον τομέα της παροχής ενέργειας.
Η Ευρώπη πρέπει να είναι φιλόδοξη
Μένει να δούμε αν η ισπανική κυβέρνηση έχει επαρκή πολιτική αποφασιστικότητα να αντιμετωπίσει τις δυσάρεστες πρακτικές του ενεργειακού λόμπι. Το τελευταίο χρησιμοποιεί μια στρατηγική εκφοβισμού για να παραλύσει φιλόδοξα μέτρα. Πρόσφατα, οι μεγαλύτερες εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας της Ισπανίας εξέδωσαν απειλές για κλείσιμο πυρηνικών σταθμών στην Ισπανία. Σε απάντηση αυτής της πρόκλησης, η υπουργός Οικολογικής Μετάβασης, Τερέζα Ριμπέρα, απάντησε διφορούμενα για να καθησυχάσει τις εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι χώρες έχουν επίσης αρχίσει να κατανοούν το μέγεθος του προβλήματος, προσφέροντας βοήθεια στα νοικοκυριά και σκέφτονται τη μεταρρύθμιση των αγορών ενέργειας. Η αγορά άνθρακα της ΕΕ σχεδιάστηκε ως «βασικό κόστος για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου ». Αυτό είναι σίγουρα ένα απαραίτητο εργαλείο, αλλά είναι σχεδόν αδύνατο να επιτευχθεί μια βιώσιμη μετάβαση εάν το κράτος δεν διαδραματίσει πιο ενεργό ρόλο. Φυσικά, όλα αυτά τα βραχυπρόθεσμα μέτρα είναι σημαντικά, αλλά η ΕΕ πρέπει να καταλάβει ότι εάν θέλει να αντιμετωπίσει σοβαρά το πρόβλημα, ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι να αυξήσει τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας- δείχνοντας φιλοδοξία και χτίζοντας εμπιστοσύνη στην ταχεία απορρόφηση άνθρακα.
Αυτή είναι μια μεγάλη πρόκληση που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Σύμφωνα με τα λόγια του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες , η τελευταία έκθεση που δημοσιεύτηκε από τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) ήταν «κόκκινος κώδικας για την ανθρωπότητα». Ο κόσμος βρίσκεται στα πρόθυρα καθώς «οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την καύση ορυκτών καυσίμων και την αποψίλωση των δασών θέτουν δισεκατομμύρια ανθρώπους σε άμεσο κίνδυνο». ;Hρθε η ώρα οι κυβερνήσεις να απαντήσουν στα αποκαλυπτικά μηνύματα του Γκουτέρες με μια ουσιαστική δέσμευση για την κοινωνικά δίκαιη πράσινη μετάβαση.
————————————————————————————————————————————————————————————————–
Energy prices and Europe’s green commitment problem
As energy prices in Europe are soaring, governments need to provide not just short-term relief, but make substantial commitments to decarbonisation.
Europe’s gas prices are breaking one record after another. In recent days, prices have seen a near vertical rise to historical highs, motived by a perfect storm of a very cold winter last year, a greater demand for the economic recovery after Covid-19 and a peak in the EU carbon price. The latter has its roots in the EU’s 2018 reform of the carbon market, which subsequently triggered market speculation. As if that were not bad enough, Russia’s gas exports to Europe have recently slowed down – putting even more pressure on the supply.
The hike in gas prices affects the price of electricity as well. The marginal system in most European countries means that, as Politico explains, ‘the final price of electricity for the following day is pegged to the price of the most expensive fuel required to meet projected demand’.
These problems that could endanger the viability of the green transition. In August, US President Biden already encouraged the OPEC to increase oil production to stave off rising gas prices. Importantly, however, it will also affect household budgets and the wellbeing of citizens across Europe during the coming winter.
That is one of the greatest challenges according to the Executive Vice-President for European Green Deal, Frans Timmermans, who remarked the importance of ‘ensur[ing] that the price effect does not affect the most vulnerable’ and ‘that we use the age-old political instrument of redistribution’.
The Spanish way
Here, Spain’s progressive government led by Prime Minister Pedro Sánchez is showing the way forward. Thanks largely to popular pressures, it has proven an initial political determination to undertake ambitious reforms, such as curtailing the exceptional profits of energy companies, which see their profits rise as the gas price increases in a marginal system.
It is still possible for Europeans to achieve a green transition that could be a model for the world.
That’s why Sánchez has launched a new plan that involves a ‘structural reform to promote cleaner and cheaper energy’ and ‘measures to protect the most vulnerable households’. Sánchez also has implemented a considerable VAT reduction (from 21 per cent to 10 per cent) and plans to cut more electricity taxes. This reduction is temporary and is intended to last until the end of the year. The goal of all these measures is that consumers will pay in 2021 a similar price as they did in 2018.
The government’s critics have accused Pedro Sánchez of not being committed enough to the European Green Deal. For instance, the Financial Times warned that it ‘could crimp the incentive for utility companies to invest in green energy’. But this conclusion is based on a false dilemma: it is perfectly possible to limit big corporations’ profits to protect the general public and to accelerate the dynamics of the green transition.
The importance of public investment
A way to do that is by increasing public investment. As pointed out by the European think tank Bruegel, ‘there are more fundamental reasons’ for ‘excessive price spikes’ because ‘governments have not yet committed clearly enough to a low-carbon future. So, the energy supply-demand balance in the EU will be volatile depending on how quickly fossil fuels are phased out and green energy is phased in’. The problem, then, is not just one of supply and demand, market volatility, and geopolitics. It is one of commitment to and speed of the green transition.
It is still possible for Europeans to achieve a green transition that could be a model for the world. The European Council on Foreign Relations reached a similar conclusion stating that ‘if Europeans reduce their carbon emission to net zero by 2050 in a socially just way, this could provide a platform for the EU to become a global leader on climate norms and green technology’. The EU could not only lead the way among the rich countries, but cooperate and help the poorest or most vulnerable countries to achieve a green transition. Apart from being a moral mandate, it is essential for the maintenance of international peace and security.
However, new investments should look for the general public’s interest and governments should foster competition and undertake anti-trust measures to create a mixed economy, in which alternatives could operate successfully, like more medium-size enterprises, self-consumption, or even new public entities.
Recently, Spain’s largest electricity companies have aired threats of closing nuclear power plants in Spain.
Spain, for instance, is rapidly in building up solar power for self-consumption. It is also considering the establishment of a public energy company, which would also be used to build more green energy capacity. That would be a great step forward as previous governments have privatised the electricity sector, which has arguably caused many of Spain’s current problems in energy provision.
Europe needs to be ambitious
It remains to be seen whether the Spanish government has sufficient political determination to face the unpleasant practices of the energy lobby. The latter is using a strategy of intimidation to paralyse ambitious measures. Recently, Spain’s largest electricity companies have aired threats of closing nuclear power plants in Spain. In response to this challenge, the Minister for Ecological Transition, Teresa Ribera, has responded ambiguously to reassure the electricity companies.
At the European level, countries are also beginning to understand the magnitude of the problem, offering aid to households and thinking about reform of energy markets. The EU’s carbon market was designed as a ‘key toll for reducing greenhouse gas emissions’. That’s certainly a necessary tool, but it’s near impossible to achieve a sustainable transition if the state does not play a more active role. Of course, all these short-term measures are important, but the EU must understand that if it wants to seriously tackle the problem, the best way to do this is increasing investment in renewable energy – showing ambition and building trust in rapid decarbonisation.
This is a big challenge that needs to be taken seriously. In the words of the UN Secretary-General, António Guterres, the last report published by the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) was ‘code red for humanity’. The world is on the brink as ‘greenhouse gas emissions from fossil fuel burning and deforestation are putting billions of people at immediate risk’. It’s high time for governments to respond to Guterres’ apocalyptic messages with a substantial, investment-led commitment to the socially just green transition.
Published by International Politics and Society
| Photo: A view of power station in Neurath operated by RWE AG near Rommerskirchen, Germany |
Αφήστε μια απάντηση